Türkmen Aile,Oymakları,Boyları,Kolları

[İlteriş Kağan]

TÜRKMEN AİLE, OYMAKLARI, BOYLARI, KOLLARI
ANALİZ/SADUN KÖPRÜLÜ


Oğuzlar büyük devletler kuran tarih boyunca kahramanlık, yiğitlikle millet, bayrak,
toprak vatanseverlikle tanınarak kanlarını, canlarını vererek yurdularını vermeyerek
her karış topraklarına sahip çıkarak üstün başarılı elde etmekle büyük uygarlıklar
kurarak töresine, onuruna gelenek, göreneklerine bağlı olan Türkmenlerdir, Oğuzeli,
tüm dünya Türkmenlerinin yurdu, toprağıdır, Ak-Koyunlu eli, Dulkadırlı eli diyede
tanınır. Ayrıca Budunda kullanılır, Budun sözü ise Moğolca karşılığı olan Ulus sözü
de İlhanlılardan alılıştır, Doğu-Anadolu'da Türkmenler, demek Oğuzlar, Kara-Koyunlu
Ulusu, Boz-Ulus, Kara-Ulus Yurt elin, boyun, obanın ve ailenin oturduğu yerdir.
Boyda söylenir.
Kâşgarlı bu söz Oğuzca olduğunu bildiriyor. Orhun âbidelerinde geçen (bod) Oğuz ve
Türkmen soylularını kapsamaktadır.
Aile (soy?) obalar, obalardan boylar ve boylardan da Oğuzeli meydana gelmiştir.
Oğuz elinde asıl oymak birliği boy'dur.
Oğuzeli toplu olarak ayrılarak Hazar Denizi kıyısındaki yarım adaya giderek, oraları
yurt seçmemişlerdir, Mangışlak adını vermişlerdir
Ayrıca Oğuzlar Selçukluların yönetiminde Yakın, Doğu ülkelerine gelerek Üçüncü
toplulukta XI. yüzyılda Kara-Deniz'in kuzeyinden Balkanlara inmişlerdir, öte yandan
Oğuzlardan kalabalık bir nüfus da Seyhun’un orta yatağındaki şehirlerde yerleşmiştir.
Göçebe Oğuzlarda Yörük diye tanınmıştır
Ve Boz, Ok ve Üç, Ok adları ile iki kola ayrılmıştır, Oğuz, Türkmen topluluğu Moğol
baskısı yüzünden XIII. yüzyılın ikinci yarısında Anadolu'dan Suriye'ye göç ederek ve
yoğun kalabalık XII. yüzyılda İran'ın Fars eyaletinde siyasî iktidarı ellerine
geçirmişlerdir,
XIV. yüzyılda Kuzey Suriye'deki Türkmenler yine Oğuz adıyla iki kola ayrılmışlardı.
Bu Türkmenlerden Boz Ok koluna bağlı olanlar Yozgat, Çorum’u bölgeleri etmişlerdir,
Oğuzlar bu boylardan ortaya gelmektedir Kayı, Yazır, Avşar, Beğ- Dili ve Eymür.
Bunlardan yalnız Eymür boyu Üç- Oklardan çıkmıştır: Dede Korkut destanlarını ise
siyasî üstünlüğün Üç- Oklarda olduğu göründürmektedir, Oğuzların oymakları, boyları
ise (Kınık), Salgurlular (Salur), Berçem oğulları (Yıva), Ak Koyunlular (Bayındır),
Ramazan-oğulları (Yüregir) ve Kadı Burhaneddin (Salur) Artık Oğulları’nın (Döğer),
Şumla-Oğulları’nın Avşar) ve Nadir Şah'ın Avşar Türkmenlerindendir
Irak Türklerinin, Suriye, İran, Azerbaycan’ın Soyları, Oğuz Han‘dan gelmektedir.
Atamız Oğuz Han‘ın Gün Han, Ay Han, Yıldız Han, Gök Han, Dağ Han, Deniz Han
adlarında 6 tane oğlu vardır. Oğuz Han’ın her oğlunun da dört tane oğlu vardır.
İşte Atamız Oğuz Han’ın altı oğlundan olan 24 tane torunu, bugünkü “24 Oğuz
Boyunu meydana getirmiştir. Bütün dünyaya yayılan Oğuzlar, bu 24 boya Türkmenler
dayanmaktadır.
Bayat Irak, Türkiye, Azerbaycan Devleti, Dulkadir oğulları, İran’da Kaçarlar,
Horasan’da Kara Bayatlar, Maku ve Doğubayazıt hanları, Kerkük Irak Türkleri
çoğunluğu Bayat boydandır. Şair Fuzuli gibi, Konya’daki Karaman oğulları, İran’daki
Nadir Şah Türkmen Avşarlı oymağıdır, Ürmiye ve Horasan Afşarları bu boydandır
Oğuzlar, Oğuz Boyu
Bugün; Türkiye, Balkanlar, Azerbaycan, İran, Irak Türkmenelinde Türkmenistan’da
yaşayan Türklerin ataları olan büyük bir Türk boyu. Oğuzlara, Türkmenler de söylenir.


Serliye oymağı:
Musul şehrinin güneyinde bir Türkmen oymağıdır, Hakanları Mehmet Şah Sarlulu
Şahrazor, Ravandoz, Kale dize Erbil Atabeği Muzaffer Gök boru önünden yedinci
çağın başlangıcında kaçarak gölgesi Türkmen Erbil Atabeyliğine bağlanmıştır. Bu
oymak Erbil, Musul’un birçok yerlerinde bir Türkmen oymağı olarak bulunmaktadırlar.

[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

Yağcı oymağı:

Türkmen oymaklarından sayılarak H. 946 (1539) yılında Yağcı topluluğu diye
görünmüştür. III. Murat döneminde bu topluluğun Seyit Ahmet Kethüda'ya bağlı
oldular Yağcı Türkmen oymağı Musul, Telafer, Hanekın, Kazaniya ve Türkiye’nin
İzmir şehrinde bulunmaktadır

Zankana Oymağı:
Türkmen oymaklarından olan Zankana oymağı bugün bir türlü baskılarla
Kürtleşmişlerdir, Azerbaycan’ın güneyi olan Zanknaya bölgesinden ayrılarak, Kifri,
Erbil, Kerkük, Hanekın Türkmenelinde ve Türkiye, Azerbaycan topraklarında
yaşamaktadırlar. Ve Muzeffer gökboru oymağıdır öz be öz Zankana, Zengiler,
Zenkiler Türkmen oymağıdır.

Kara Keçili oymağı:
Irak’ın kuzeyinde ve Türkiye’nin birçok yerinde tanınan bir Türkmen oymağı olarak
yedinci çağda bölgeye yerleşerek, İkinci Sultan Abdülhamit’in bu oymaktan olarak bir
Türkmen oymağındandır. Kırıkkale, Adana, Kırşehir, Çorum, Van, Diyarbakır,
Şanlıurfa, Gaziantep şehirlerinde bu oymak günümüzde bulunmaktadır.

Davida- Davudi oymağı:
Türkmen oymaklarından Atçekenler at beslemeyle tanınarak Anadolu’nun güneyi
Kahramanmaraş bölgesinde yaşamaktadırlar miladının on altıncı çağında ekonomik
dolaysıyla, İran Kermanşah, Zahav bölgesine yerleşerek, sonradan atları Hakkı
Süleymaniye, Kerkük şehrine yerleşerek, her bir bakımdan her türlü yardım
Osmanlılardan almışlardır.

Delo oymağı:
Türkmen Afşar, Avşar oymağından, Şam da sora İran’a yerleşerek Şirin Sarayı
çevresinde Davida oymağı ile bir türlü baskı siyasi, ekonomi nedenlerden dolayı
yerleşmişlerdir, günümüzde, İran, Hanekın, Nefithane bölgesine önceki çağlardan
beri yerleşmişlerdir.

Baban oymağı:
Büyük Azeri Türkmen oymaklarından olarak büyük babaları kendi toprağı yeri olan
Azerbaycan ülkesini bırakarak, on altı çağlarda Irak’a yerleşerek, Baba, Bab, Baban
yeni senin baban diye tanınmıştır, büyük babadan sonra bu deyim günümüzdeBaban diye adlandırılmıştır, bugün Baban diye söylenen Baba oymağı Kürtleşerek

Süleymaniye, Kifri köylerinde, Kerkük, Azerbaycan, Türkiye’de yaşamaktadırlar ve bir
çok Babanlar aşırı olarak kendilerini Türkmen saymaktadırlar.


Cermondi oymağı:
Türkmen oymağı olarak, Moğol boyundan Kara Ulus oymağındandır, günümüzde
kaynaşma ilgilenme nedeniyle bir bölümü Kürtleşmişlerdir, Cermondi oymağı bu gün
Hanekın, Kızlarbat, Mendili, İran’a yerleşmişlerdir

Melik şah oymağı:
Melik Şahı bir Türkmen oymağından olarak bölgede kalarak Selçuklu Sultan Melik
Şah Alp Arsalan oğlu Toğrul bek oğlu olarak, Hanekın, Mandalı, Kızrabat, Kazaniya
yaşayarak Türkçe konuşmaktadırlar bir bölümleri baskılar nedeniyle Kürtleşmişse de
Türk kimliklerini savunmaktadırlar.

Vendi oymağı:
Büyük Türkmen oymağı olarak, komitan Vend Yusuf oğlu Uzun Hasan oğlunun
oymağı sayılarak Türkmen Akkoyunlu devletinin korutucularındandır, Hanekın
bölgesinde Vend ırmağı adına bağlıdır Vendiler, Vindeviler, Vind evi Türkmen oymağı
günümüzde Kifri, Hanekın, Kerkük, Divaniye, Mendeli, Bağdat’ta yerleşmişlerdir.
Dergezin, Dere gezenler, Dergezli, Dergeziye Türkmen oymağı:

Irak’ın birçok yerinde bulunarak, bir bölümü Kürtleşeme, Araplaştırma politikasına
uğrayarak, birçoğu Bağdat, Süleymaniye şehrinde yaşamaktadırlar, ayrıca Kerkük
şehrine bağlı Tazehurmatu ilçesinde yoğun olarak deregezenler, Dergeziler
yaşamaktadırlar. Önceleri Süleymaniye şehrine bağlı Dergezin bölgesinde
yaşamaktaydılar, geçmiş çağlarda

Süleymaniye’ye bağlı 6 Türkmen köyümde yaşayarak, Tasloca’ya eskiden
yerleşerek, bu bölgede Kürtleşmişlerdir.

Kakai oymağı:
Bektaşi boyundan olarak Dede diye tanınarak Bektaş Dedeye bağlı olarak, Dede
büyük kardeş demektir, bir bölüm Kakailer İran’a bağlı Şirin Saray ve Irak’ın Türkmen
Hanekın ilçesinde yaşamaktadırlar, birçok baskılardan dolayı bu Türkmen oymağı

Kürtleşmektedir.
Kakailer Kerkük, Dakuk/ Tavuk bölgesinde, İran, Azerbaycan Musul etrafı ve
Türkiye’nin İzmir, birçok yerinde yaşamaktadırlar kendilerine bağlı özel şarkı, türküleri
bulunmaktadır tanınmış Türkmen büyük şairi Hicri Dede, Bayram oğlu bu Türkmen
oymağındandır.

Kızıl Hakan oymağı:
Bu Türkmen oymağı on beşinci çağın Karakoyunlu devletinden kalan bir Türkmen
oymağıdır, uzun süre Kürtlerle yaşayarak, Kürtleşmiştir, günümüzde bu oymak
Hanekın, Karahan arasında yaşıyorlar.

[İlteriş Kağan]

Türkmen Göran oymağı:
Zengene, Kakai, Davuda, Lek gibi Türkmen oymakları ile birleşerek, bir bölüm
baskılarla birçoğu Kürtleşmişlerdir, bu oymaklar günümüzde Kerkük, Türkiye, İran,
Azerbaycan, Musul, Tazehurmatu, Tavuk/ Dakuk, Erbil, Süleymaniye, Kifri,
Altunköprü Türkmen topraklarında yaşamaktadırlar.
Türkmen Müftü oymağı:
Irak’ın birçok büyük şehirleri Bağdat, Kerkük, Erbil, Musul şehirlerinde yaşayan
tanınan bir Türkmen oymağındır, ayrıca Türkiye, Azerbaycan, İran dünya Türklerini
yaşadığı topraklarda bu oymak yaşamaktadır, tanınan şahsiyetlerinden Mehmet Ağa
Şah Nedir döneminde Mehadin kalesinin Müftüsü olarak 1743 Kerkük şehrini
ablukası sırasında ve tarihinde 1760 Kerkük şehrinde yapmıştır camisini Halvacilar
Erbil Türkmen şehrinde yaşayan Müftü oymağının birçoğu kendilerini Türkmen
Sayarak, öteki kardeşlerde bir bölüm kendi çıkarlarından dolayı satılarak kendilerinin
?? saymaktadırlar, dünyanın neresinde olursa olsun Müftü ailesi Bağdat, Musul,
Erbil, Türkiye, Azerbaycan, Mısır, Suriye, Ürdün’de bulunarak tanınmış Türkmen
oymağıdır
Türkmen oymağı Lek:
Türkmen Lek oymağı Türkiye Van şehrinden bölgede çıkan savaş sonucu askeri
olaylardan dolayı, yerlerini bırakarak İran’a yerleşmişlerdir, günümüzde Van
Türkiye’de Irak Köy sancak, Taktak, Altunköprü, Kaya başı gibi bölgelerde
Kürtleşerek yaşamaktadırlar.
Halidi oymağı:
Türkmen oymağından olan Halidilar Amevi döneminde, en büyük komutan Halit Şatır
atalarından Hacac Sakafı yanında birleşerek, Vasit bölgesinde yaşamışlardır,
Farslara karşı durarak, bir söylentiye göre Türkmen komutanı Halit bek kotahta
Rostam oğlu Halid oymağından olarak, 1690 yılında Osmanlı güçleriyle Namsa
topraklarını boşatmıştır.
Halidi Türkmen Bayındır oymağının bir kolu olarak, Türkiye’nin Sivas şehrinde
yerleşmişlerdir, Irak, Şam topraklarına geçmeden önce günümüzde Musul, Kerkük,
Bağdat, Demoni, Kızlarbat, Kerkük’e bağlı Yahyava bölgesinde bulunmaktadırlar.
Vandavı oymağı:
Vandavı Türkmen oymağı olarak, m17 çağın başlangıcıyla, Türkiye’nin Van
şehrinden Türkmen Kifri bölgesine yerleşmişlerdir, bir bölümleri ise Van dayı diye
tanınarak, Diyala Mansuriya Adana Köyünde yerleşerek, Vandavı olmuştur, bu
oymağın ilgileri dördüncü Sultan Muratla Anne tarafından yakınlığı nedeniyle
bölgede Türkmen oymağı olarak tanınmıştır, bugün Vandavı oymağı Bağdat, Diyala,
Divaniye, Hanekın, Mandalı, Kızrabat, Kifri Türkmen yerlerinde bulunmaktadırlar.
__________________

[İlteriş Kağan]

Dağıstan oymağı:
Rusya Dağıstan bölgesinden Irak, Arabistan, Urdun, Suriye, Filistin’e yerleşen büyük
Türkmen oymağı on sekizinci çağda Osmanlı velisi Hasan Paşa sonradan Mithat
paşa buyruğu ile ataları yerleştiği Diyala şehrine bağlı Deli Abbas, Mansuriya
bölgesinde çoğalmışlardır, 1870 tarihinde yiğitlikleri, vatana, toprağa millete içten
bağlı olduklarından dolayı Osmanlı devletinde en önemli askeri görevlerini
almışlardır, önde gelen liderlerinden 1916 tarihinde Kut ablukasında şehit düşen Halil
Paşa Dağıstanı ve oğlu Gazı Dağıstanı 1948 tarihinde Filistin savaşının kahramanı
Mehmet Abdulkadir Dağıstanı çok yiğitler, kahramanlar yetiren Dağıstan oymağı
dünyanın her yerinde tanınmaktadır.
Karakol oymağı:
Büyük Türkmen oymağı olan Karakol Bayındırdan bir kol olarak, Uzun Hasan
Bayındır döneminde ataları Karakoyunlu devletin kurmuşlardır, oymakta kendi
adınadır Karakol oymağı on beşinci yüz yılda Anadul bölgesinden Irak’ın ortasında
Bağdat çevresi Osmanlı velisinin karargâhına yakın, Kutta, Vasit şehrine yerleşerek,
birçok nedenlerden baskılardan dolayı, bu Türkmen oymağı Araplaşmıştır, bu
Türkmen oymağı tüm Arap oymakları yanında baş, lider sayılmaktadır. Günümüze
kadar her türlü baskılar nedeniyle Türkmen milletlerine sahip çıkmaktadırlar. Karakol
oymağı Bağdat şehrinin Haraç pazarında Bektaşi Tekeleri tapınakları bulunmaktadır,
Irak’ın birçok yerinde Karakol oymağı Türkmen yapıtları ile yoğun nüfusları ile Musul,
Bağdat, Basra, Vasit, Yusuf iye, Diyala, Hanekın, Mandalı, Divaniye, Babil Hilla da
yerleşmişlerdir.
Mevla oymağı:
Mevla Türkmen oymağı İmamı dini yoluna bağlı olarak On altıncı çağda Irak’ı hüküm
eden Türkmen Safavı devletinin kalıntısıdır Musul, Telafer’in ve başka bölgelerin
çevresinde yerleşerek, Türkmen kimliklerini korumaktadırlar.
Çadırcı oymağı:
Tanınan Türkmen oymağı Çadırcı on sekizinci çağında Türkiye Gaziantep, Irak’ta
yerleşerek, Çadır yapma alanında gelişerek, 1917 yılında İngiliz Irak’a girmesiyle, bu
Türkmen oymağı Araplaşmıştır, tanınan siyasi şahsiyatlarından Kamil, Nesir, Refet
Çadırcı, bu oymak en çok Bağdat, Musul Gaziantep, İstanbul bulunmaktadır.
Paçacı ailesi:
Osmanlı devletinin döneminde Bağdat, Musul, Erbil kumaş ticareti ile Parçacı diye
tanınmıştır, sonradan Paçacı diye değişilmiştir tanınan şahsiyatlarından krallık
döneminde Dışişleri bakanı olan Mizahim Paçacı ve Adnan Paçacı günümüzde bu
aile Bağdat, Musul yaşamaktadır.
Deveci oymağı:
Türkmen Hazar oymağı olarak on altıncı çağda başlangıcıyla ataları otuz aile ile
birlikte Halep Suriye’de yaşayarak Devecilik yaymasıyla tanınarak Türkmen Karkin oymağına bağlı olan Deveci oymağı Sait Deveci gibi yazar araştırmacı şahsiyatlar
yetirmiştir, günümüzde bu oymak Telafer, Musul şehrinde ve Türkiye’de
yaşamaktadırlar.

[İlteriş Kağan]

Kaymakçı ailesi:
Soylu Türkmen ailesi olarak Bağdat valisi Hasan Paşa daveti üzerine Türkiye’nin
Cezire bölgesinde yaşayan bu aile ve Kaymak, süt yapmada tanındıktan dolayı, 1917
tarihinde İngiliz’in Irak’a girişiyle bu Türkmen aile Araplaşmıştır, Kaymakçı ailesi
bugün Musul, Kerkük, Erbil, Bağdat’ta Suriye, Türkiye’de yaşamaktadırlar.
Mümeyyiz ailesi:
Bu Türkmen Aile Davut Paşa döneminde
Bağdat’ta yaşayarak, Osmanlı döneminde Mümeyyiz diye tanınarak, bir yazıyı
gözden geçirene söylenir, şahsiyatlarından Ahmet Mümeyyiz’dir bu aile Araplaşarak
Bağdat’ta yaşamaktadırlar
Nakip ailesi:
Tanınan büyük Türkmen ailesi olarak, Bağdat, Musul, Basra, Semere, Diyala
şehirlerinde yaşayarak, kutsal görevlerde bulunmuştur mezarlıklarda görevli olmakla
din alanında
Osmanlı valisinin yardımcısı olarak değer kazanmaktaydı ve Dini danışman diye
tanınmaktaydı.
Askeri oymağı:
Büyük Türkmen oymağı olarak, soyları ataları Osmanlı döneminde büyük tümen
subaylarından olan Mehmet Paşa, Asker Mehmet Sultan ikinci Mahmut buyruğu
üzerine Kerkük şehrinde Türkmen Askeri ailesi diye tanınarak, kurulan ilk Irak
hükümetinde savunma bakanı 1921 tarihinde Cafer Askeri olmuştur.
Askeri şahsiyatlardan Süleyman Askeri, Tahsin Askeri bu oymak aile Musul,
Bağdat’ta yaşıyorlar.
Urfalı oymağı:
On Sekizinci çağda bu oymak Bağdat’ta yaşayarak, Urfalı Mahallesi adlarından
gelmektedir, Urfalı diye tanınmalarının nedeni Türkiyenin Şanlıurfa şehrinden
oldukları için ve Peygamberlerinin babası olan İbrahim Halil Peygamberinin doğum
yeri sayılmaktadır, Şanlıurfa Türkmen şehri Kerkük ile kardeş sayılarak, her
bakımdan yakınlık bulunmaktadır, şahsiyatlarından Mehmet Urfalı, Urfalı oymağı
Bağdat, Musul, Urdun, Suriye’de bulunmaktadır.
Bugün Şanlıurfa’da bulunanlar çoğunlukla Türkmen oymağı olarak Irak Türkleri ile
kan kardeş sayılırlar..
Erzurum oymağı:
Türkmen oymağından olarak, 1638 tarihinde dördüncü Sultan Murat’ın Bağdat
şehrine girişiyle ataları bu ülkeye yerleşmişlerdir, soyları Türkiye Cumhuriyetinin Erzurum şehrinden gelmektedir ve Abdulkadir Erzurumlu adıyla tanınmaktadır. Bu
aile oymak Bağdat, Musul, Urdun, Filistin, Suriye’de görünmektedir.

[İlteriş Kağan]

Haseki oymağı:
Türkmen oymağı olan Haseki Osmanlı döneminde, Bağdat şehrinde yaşamışlardır ve
Haseki diye tanınmışlardır, bu oymak destek vermek için, vali yanında olurdular ve
Valinin ailesi etrafında akrabaları olanlar birinci sırada gelmekteydi, bu Hasekiler
velayetin işlerini yürütmekle toplumsal konularla ilgilenirdi önde gelenlerden Bağdat
valisi Mehmet Paşa Haseki Reşit caddesi Haseki camisini 1640 tarihinde yapmıştır
çoğunluk bu oymak günümüzde Bağdat’ta yerleşmiştir.
Defteri ailesi:
Büyük Türkmen ailesi olarak, 1638 tarihinde Osmanlı devletinin ikinci defa Bağdadi
almasıyla ataları defterlik görevinde Vali yardımcısı olmuşlardır, tanınan
şahsiyatlarından Suphi Defteridir, bugün Bağdat’ta bu aile
Yaşamaktadırlar.
Küçük ailesi:
Bu Türkmen aile iki çağdan beri Bağdat’ta yaşamaktadır ve Bağdat milleti tarafından
sevilen bir aile olarak saygı sevgi gösterilmiştir, büyük dedeleri Ahmet Küçük uzun
yıllar ticarette çalışarak, iyi temiz davranışından dolayı, halk tarafından sevinmiştir, bu
gün Bağdat ve Erbil şehrinde küçük Mulla ailesi diye tanınmaktadır.
Farisi ailesi:
Türkmen ailesi olan bu aile, 1638 tarihinde ikinci Osmanlı döneminde Farsça
bildiklerinden dolayı, Bağdat şehrinde yaşamaktadırlar, tanınan şahsiyatlarından
Nusrat Farsı
Dede boyu:
Tanınmış Türkmen Bektaşi boylarından olarak, Mehmet Vali Bektaş boyundan
olmakla, Dede diye tanınmaktadır, on dördüncü çağda Türkiye Anadul bölgesinden
göçerek, Irak’ın birçok yelerinde Musul, Kerkük, Dibaya, Bağdat, Kerbala, Türkiye,
İran Türk dünyasının topraklarında yerleşmelerdir, tanınan Feylesof Cihan Dede
onuncu çağda İmam Hüseyin yatırı yakınında çocuklarıyla birlikte yaşamayı seçmiştir
ve Kerkük Türkmen şairlerinden Hicri Dede tanınmaktadır. Dedeler Irak Türkleri,
Türkiye, İran, Azerbaycan ve birçok yerlerde ülkelerde bulunarak Türkmen boyu ve
Türkmen uymağı diye tanınmaktadır.
Boşnak oymağı:
Tanınan Türkmen oymağından olarak, askeri görevlerini benimsediğinden dolayı, on
sekizinci Osmanlı döneminde, Vali yanında görev almışlardır, 1917 yılında İngilizlerin
Irak toprağına girmesiyle, İsmail Boşnak ile çocukları ile İngilizlere karşı durmuşlardır,
günümüzde Boşnaklar Urdun, Cezayir, Suriye Mısır, Türkiye, Çaçanistan, Irak’ta
yaşamaktadırlar.

[İlteriş Kağan]

Gülemen ailesi:
200 yıl Irak’ta hüküm süren Türkmen Gülemen ailesi, tanınan Vali Davut Paşa On
dokuzuncu yüz yılda kültür yenileme alanında Irak’ta yeni gelişmeler sağlamıştır,
1937- 1941 yıllarında tanınan şahsiyatlarından, Hikmet Süleyman Irak devletinin
Başbakanı olmuştur, Gülemen ailesi bugün Bağdat, Kerkük, Musul, Mısır, Suriye,
Urdun devletinde bulunmaktadır.
Dayını oymağı:
Dayını, Dayanmak anlamına gelerek, 200 yıldan fazla Irak’ta hüküm sürmüşlerdir,
dedeleri, ataları Irak’ta Diyala, Vasit, Bağdat ve Irak’ın güneyinde yaşadılar Irak’ta
krallık döneminde, tanınan büyük siyasi düşünür şahsiyatlarından, Ali Dayınıdır, bu
büyük aile, oymak Bağdat, Diyala, Musul yaşamaktadır.
Kalaycı oymağı:
Bu Türkmen oymağı, Osmanlı döneminin son zaferleriyle, Diyala bölgesinde
yaşamışlardır, tarih bakımından bu oymak Türkmenlerin atası Oğuz oymağından
olarak, Türkmen Kıpçak, Karlık oymağından bir parçadır ve Kal- Aç sözlüğünden
meydana gelmektedir, bu gün bu oymak Erbil, Kerkük, Telafer, Türkiye’de
yerleşmiştir.
Arnavut oymağı:
Türkmen Albeni Arnavut oymağı 1722 tarihinde Diyala, Halis, Hanekın bölgelerinde
yaşayarak, Türkmen kimliklerine bağlı kalmaktadırlar ve Hanekın bölgesinde Arnavut
Türkmen oymağı beş köyde ayrıca, Albanya Cumhuriyeti, Türkiye Urdun, Musul,
Kerkük’te, Azerbaycan’da yaşamaktadır
Türkmen oymağı/ boyları/ kolları dünyanın her yerinde yaşamaktadırlar
Türkmen milleti büyük bir millet olarak dünyanın her yerinde bulunmaktadırlar
dillerine görenek, gelenek, onur, törelerine bağlı olarak sürekli olarak milli
mücadelelerini tüm kıyıcı düşmanlara karşı sürdürmek üzere baskılara, asimilasyon,
işkencelere soykırım, katliamlara karşı kendilerini koruyarak büyük bir millet
olduklarını bildirmektedirler, Türkmenler, Türkiye, Irak, Türk dünyasında Türkmen,
Yürük yanında, Kürtler çoğunlukla Türkmen Boy, Oymaklarından bir parça olarak,
Aşiret yapıları, yaşayışları, görenek, gelenekleri eski kalıntıları, folklor, kültürleri
bakımından Türkmenlerle birdir hiçbir ayrım yoktur, Türkmen milleti dünyada ilk millet
olarak, büyük tarihler yaratarak, yiğit, kahraman, kültürlü, efendi demokrasi sever
uygarlık yaratan bir millettir, dünyanın her bir yerinde baskı, işkence, soykırım,
katliamlardan dolayı, birçok Türkmenler dillerini, tarihleri unutarak, kendilerini başka
bir boydan, başka bir oymaktan olduklarını sanmaktadırlar, sonradan baskı engellere
karşı duran büyük Türk milletimiz dünyanın neresinde olurs olsun, tarihlerini
okuyarak, anlayarak birçok ırklarını, boyların, oymaklarının Türk olduklarını
anladıktan sonra, tüm göçleri ile doğruyu anlayarak, milletlerine bağlı olarak olarak Türkiye, Irak’ta ve dünyanın birçok yerinde geçerek, buna benzer birçok
Türkmen oymakları, boyları kendilerini ??, Arap saymaktadırlar, Diyarbakır,
Şanlıurfa, Van, Tunceli, Şirnak, Adana, Kahramanmaraş, Gaziantep, Suriye, Filistin,
Urdun, Mısır, Irak, İran devletlerinde olduğu gibi,
Bu bakımdan ?? kimliğini tanıyanlar doğruyu iyice bilmelidirler, Kürtlerinin
çoğunlukları Türkmen oymakları, boyları, ailelerindendirler Kürtlerde
Türkmenlerinin aynı kökünden gelmektedir. Bizim tek amacımız Türkmen milletinin
tüm boylarından, oymaklarından, ailelerinden olanlar bunu iyice bilmelidirler Türk
milletinin geçmişlerini bilmelidirler, okumalıdır tarihlerini iyice kavramalıdırlar artık
kendimize Türk milletimize dönmeliyiz. Kürtler boy, oymak, kollarının, ailelerinim
Türkmen oldukları kendileri akıla, düşünceye dayanarak ispat etmelidirler ve Türk
milletlerine bağlı olarak, teröristlerden milletini, ırklarını kaybedenlere yardımcı
olmalıdırlar. Artık doğrudan Türkmen olduklarını gündeme getirmelidirler.
Osmanlılar döneminde, şehir dışında yaşayanlara göçebe olan oymaklara, boylara
ailelerle Türk, Türkmen söylemişlerdir ve düzlük, ovalık yerlerde yaşayanlara Yürük
Türkmenler, dağda yaşayanlara da ?? söylenmişlerdir.
Türkmen olan Osmanlılar, doğrudan Türkmenler büyük millet olduğunu boylara,
oymaklara, kollara, ailelere ayrıldıklarını öne sürmüşlerdir, Müslüman olan Oğuzlar
tarihini yok etmeye çalışan kıyıcı düşmanlar onları Türkmenlerden ayırmak için,
kardeşlerinden, diğerlerinden ayırmak için kendilerine varlıklarını ayrı tutarak sanki
başka bir millettiler, Türk, Azeri, Özbek, Kırgız, Kazak, Kızıl deri, Gagavuz, Tatar,
Türkmen, Oğuz diye onları ayırmaya başlamışlardır, sonradan İngilizlerde, Türkleri,
Türkmenlerden, Azerlerden, Özbeklerden, Kırgızlardan, ayırmak için türlü
deyimler, adlar kullanmışlardır.
Oğuzlar, Türkmenler daha sonra Müslüman olarak, Türkmen diye tanınmıştır, İslam
devleti ve yeni kurulan Türk İmparatorları, beyleri, Türk diye değerini korumuşlardır.
Türkmenlerde Selçuk adını almışlardır ve göçebe Türkmen boyları ile yerleşmişlerdir.
Selçuklu devletinden sonra, birleşen Türkmen boyları, kolları, aileleri, oymakları
Osmanlı İmparatorluğunu kurmuşlardır, göçebe Türkmenler ise Oğuzlar, Türkler,
Türkmenler, Yürükler, Kürtler diye anılmıştır, adlandırılmıştır, böylece Kürtler
Türklerden bir parça olarak, bir boydandır, ?? sözlüğü yeni bir terim olarak, Selçuklu
döneminde, hiç görünmemiştir, söylenmemiştir.
Eskiden olduğu gibi Türk milletinde hiçbir ayrımcılık olmamıştır, geçmişteki Oğuzlar,
Selçuklu, Türkmen Osmanlı, Türkmen, Türk günümüzde ??, Türk sözcükleri bir
millet bir ırk, bir soy, bir boy, bir oymaktan kaynaklanmaktadır, bugün Kürtlüğü
savunanlar ve Türk’ten ayıranlar yalnızca düşmanlara, bölücü, soyu olamayan
insanlara hizmet etmekle, destek vermekle, yardım etmektir.
Artık bu ayrımcılık insanlar doğru olarak soyunu boyunu, oymağını iyi tanırsa ve ne
olduğunu bilince ve tüm oymakların Türk olduklarına inanırsa, o zaman bu yıkıcı
düşünceler ortadan kalkacaktır, soyu olmayan hainlerde kaybolacaktır.
Bir bölüm Türkmen oymaklarından
Abdallı/ Abdalan oymağı:
Afganistan'dan Anadolu'da birçok yerlere şehirlere yerleşmişlerdir,
Abdallar, Haptal / Eftalit tanınan Türkmen oymağıdır, Türkiye, Irak, Azerbaycan’da
bulunmaktadır, ayrıca Adapazarı, Orta Anadolu, Toroslar, Silifke-İçel ve Antalyayüce
tarihlerine döndüler, sahip çıktılar birçok Türkmen oymakları bugün ?? oymakları Tunceli, Erzincan ve Tercan taraflarına yerleşerek, Abdallı bölgelerinde
yaşamaktadırlar.
Türkmen’dirler Anadolu'da Abdallı (Ankara, Sivas) ve Abdalân (Bingöl) gibi köylerde
ve Irak’ın Türkmeneli Tazehurmatu, Telafer bölgelerinde görünmektedir ve bu
oymaklar kendi Türkmen millerlerinden olduklarını ve milli Türklüğüne sahip
çıkmaktadırlar.

[İlteriş Kağan]

Akkeçili oymağı:
Milli Türkmen oymağına bağlı olan, Türkmen Akkeçililer Yörükan boyundan kolundan
olarak, dünyanın birçok yerinde özellikle Türkiye Kırıkkale, Adana, Diyarbakır,
Şanlıurfa, Van, İran, Irak bulunmaktadır, Yörük, Yürükler bugün Anadolu bölgelerinde
göçebe Türk oymakların adıdır Yürümekten ortaya gelmektedir.
Alanlı oymağı:
Hazar Denizi'nin kuzeyinde, Dağıstan ve Kırım bölgelerinde yaşayan, İran
Türklerinden olarak, Türkmen Alanlar oymağı Bayat oymağının bir koludur.
Geniş bir topraklara yayılan Alanlar Anadolulun birçok yerlerinde yaşamaktadırlar.
Ayrıca Anadolu'da birçok Alan adında ilçe köyler ile Alanbaşı (Artvin), Alancık
Diyarbakır, Alanyazı, Tunceli, Alanlı, Mardin gibi şehirlerde birçok köyler
bulunmaktadır. Alanlı, Alanlılar büyük Türkmen oymağı olarak, Anadolu bölgelerinden
başka, bugün Alanlı oymağı Tunceli'de yaşamaktadırlar, bu Türkmen oymağı Suriye,
Colan Filistin, İran Irak’ta Alanlı olarak, tarihe geçmişlerdir, dil bakımdan hiçbir ayrım
yoktur.
Antarllı/ Anterli oymağı:
Antarllı, Anterli Türkmen oymağ olarak, Şanlıurfa, Yozgat, Adana, Diyarbakır, Mardin
bölgelerinde yaşamaktadırlar, bu Türkmen oymağı, İran, Irak’ın birçok yerlerinde
bulunmaktadırlar, Antarllı, Anterli oymağı Akkoyunlu oymağına bağlı bir oymağıdır.
Ayrıca Konar, Göçer Türkmen boyundan kolundandır.
Artuşi/ Ertuşi/ Hertuşi oymağı:
Oğuz boylarından olan bu Türkmen oymağı Günümüzde bu oymağın bir bölümü
Suriye ile Irak'ta yaşamaktadır, ayrıca bu Türkmen boyu Anadolu Hakkâri, Van,
Diyarbakır, Cizre (Mardin) bölgelerine dağılmıştır. Büyük nüfuslu olan Artuşîler 12
oymaktan meydana gelmektedir.
Atma/ Atmalı oymağı:
12 oymaktan olarak Türkmen oymaklarından tanınmaktadır, Atmalar oymağı Sünnî
ve Alevî' Şii’dirler. Türkmen oymağından olarak, Boylar birleşerek Rişvav boylarından
sayılmaktadır, bir bölüm Atma, Atmalılar dillerini unutarak, başka şeve
konuşmaktadırlar,
Türkmen Atma, Atmalarının oymakları ise 12 boyar ayrılmaktadır ve Türkçe kimliğini
tarihçe taşmaktadırlar, bunlardan Tilkiler, Kızırlı, Haydarlı, Ketiler, Sadakalar,Kızkapanlı, Karahasanlar, Karalar, Ağcalar, Turuçlu, Kakbalar, Mahkanlılar, bu
oymakların, boyların, kollarının
Ailelerin birçoğu Irak, İran, dünya Türklerinde bulunmaktadır.

[İlteriş Kağan]

Avcılar oymağı:
Türkmen Yörükanlı boyundandır ve Türkmenlerin düzlükte yaşayarak, yaylalara göç
edenine söylenir, Avcılar Türkiye, İran, Azerbaycan bölgelerinde olduğu gibi Irak’ta
Bağdat, Musul, Kerkük, Tuzhurmatu, Yengice, Biravcılı bölgelerinde yaşamaktadır.
Avşar/ Afşar oymağı:
24 Oğuzun boyundandırlar... Türk tarihte çok önemli yerleri bulunmaktadır, değer
kazanmışlardır, Türkmen Avşarlar geniş bir alana yayılarak, dünyanın birçok yerinde
yaşamaktadırlar, 16. yüzyıldan Anadolu'ya yerleşmişlerdir.
19. yüzyılın ikinci yarısında, Avşarlar göçebe hayatı sürdürmüşlerdir, çoğunluk olarak
bu Türkmen oymağı günümüzde Kayseri, Pınarbaşı, Sarız, Tomarza ilçelerinde ve
Kars, Ardahan, Hoçuvan, İran, Azerbaycan, Irak’ta yerleşmişlerdir.
Aydınlı oymağı:
Bu Türkmen oymağı Türkmen Yörükanlı boyundandır. Osmanlı Yavuz Sultan Selim
döneminde, Türkiye’nin Aydın şehrinde öz-be-öz bir Türk oymağı olarak
yerleşmelerdir.
Badıllı/ Badili/ Bedili oymağı:
Türkmen 24 Oğuz boyundandır, Beğ, Diline bağlıdır, Osmanlı döneminde Konar-
Göçer diye, Türk Türkmen oymağıdır. Öz-be-öz Oğuz Türkmenlerinden olan Beğdili
boyundandır, Türk soylu göçebe olarak, dağda gezeni olarak söylenmiştir.
Anadolu’da Digor, Kars, Pasinler, Erzurum, Şanlıurfa, Diyarbakır, Çorum, Adana,
Siverek bölgelerinde yerleşmişlerdir.
Balabanlı/ Balaban/ Balabamlu/ Balabanlar oymağı:
bu Türkmen oymağı eskiden Horasan İran’dan, Dimetoka'dan Rumeli’den Türkiye’ye
gelmişlerdir. Osmanlı belgelerinde bunlar İran Türkmen boyudur diye geçmektedir ve
Yörükân boyundan gelmektedir. Balabanlar Türk’tür, İran Türk dolaylarından
gelmektedir ve Konar, Göçer'dirler. Anadolu'da ve Rumeli'de Türk topraklarında
yerleşmişlerdir, günümüzde Irak Türklerinde ve Türkiye Tunceli, Van, Merdin,
Diyarbakır bölgelerinde yaşamaktadırlar.
Banuklu/ Banuki oymağı:
Türkmen Milân koluna bağlıdırlar. Kars'ta Aralık ilçesine İran, Irak’ın kuzeyine
yerleşmişlerdir, Milanlar Van, Mardin, Adana, Diyarbakır, Şanlıurfa illerinde
yaşamaktadırlar.
Belbas/ Bilbaslı/ Milbasli oymağı:
Osmanlı döneminde tanınan bir Türkmen oymağıdır, Konar, Göçer boyundandır
Türkiye’nin birçok yerinde bu oymak bulunmaktadır.
__________________

[İlteriş Kağan]

Behramki/ Behranki oymağı:
Behramkilere Akkeçililer Türkmen boyundandır, Akkeçililer, Karakeçililer gibi
Akkoyunlu, Karakoyunlu büyük devletler kuran iki Türkmen oymağıdır,
Akkoyunlular, Karakoyunlular 14. çağda devlet kurdukları gibi, Karakeçilerde
Türkmen Osmanlı devletinin kuruluşunda çok önemli rol katkıları olmuştur..
Behramkiler Osmanlı döneminde Türkmen olarak görünmektedir, bu oymak
Akkeçililer boyuna bağlıdırlar.
Baziki / Bazuki/ Bazukulu/ Bazikli oymağı:
Tanınmış bir Türkmen oymağıdır, Irak Türklerinde bu oymak bulunmaktadır.
Bayat/ Bayati/ Bayadi/ Bayatlı/ Beyatlı oymağı:
Türkmen 24 Oğuzun boyundan sayılmaktadır, Bayatlar, Bayatlılar büyük Türk
tarihimizde ünlü şahsiyatlar yetiştirmişlerdir. Oğuzların devlet ve din adamı Dede
Korkut, Şâir Fuzuli gibileri 16. yüzyıldaki Osmanlı devleti döneminde, Bayatlara bağlı
orta ve batı Anadolu'da 42 yer, köy adı geçmektedir, büyük Türkmen oymağı olarak
tanınmaktadırlar
Bayat oymağı Irak’ın kuzeyinde, güneyinde, batısında, doğusunda yaşayan Bayatlılar
en yoğun bir Türkmen oymağıdır, Kerkük. Musul, ilçe köylerinde Kuzey, güneyde,
Suriye, İran, Azerbaycan ve Anadolu bölgelerinde çok sayıda ilçeler, köyler yoğun
Bayat oymağı bulunmaktadır, Bayatlılar öz be öz Türk olarak, bir bölüm Bayatlılar
Saddam rejiminin baskısıyla Araplaşmışlardır, ayrıca Türk musikîsindeki Bayati
makamı ve ondan çıkan Kerkük Hoyratları, Türkmen Bayat oymağından alınmıştır,
bunun yanında Azerbaycan ve İran Türkleri Kerkük Hoyratlarına Bayatlılar
söylemektedirler.
Karabaş oymağı:
Karabaş oymağı tanınan Türkmen oymağından olarak Telafer şehrinin saray
bölgesine yerleşmişlerdir. Bu oymak Azerbaycan oymaklarından sayılarak, Türkiye'ye
yerleşerek ve Türkiye’den Telafer'e Türkmen şehrine yerleşmişlerdir. Günümüzde bu
oymak Diyarbakır, Kahramanmaraş, Şanlıurfa, Mardin ve Türkiye’nin birçok
yerlerinde yaşamaktadırlar ayrıca İran, Azerbaycan’da yaşamaktadırlar.
İlhan bey oymağı:
Bu Türkmen oymağı Türk İlhanlılardan gelmektedir bugün Telafer Hasanköy
bölgesinde yerleşmişlerdir. Ağaları oymağın başkanlar Mehdi Ali Han İlhanbey ve
Hazım Muhammed Ali İlhan bey'dir. Ve onlara bağlı oymak olan Kalaş Evi Yasin Evi
ve Sadun Evi kollarından sayılmaktadır bu oymak Musul’a bağlı Telafer, Kerkük’e
bağlı Altunköprü ve Türkiye Gaziantab, Kahramanmaraş ve İran Azerbaycan’da
buraya yerleşmişlerdir.
Güdhiyli oymağı:
Saray'da ve Mütenna semtinde yerleşen bir Türkmen oymağıdır. Saddam'ın son
dönemlerinde Seyyid oldukları ileri sürmüştür. Ve Seyyidevi ile akrabadır. Başkanları
Muhammed Süleyman Abbas'dır.

[İlteriş Kağan]

Oğuzlar Dokuz Oğuz, Altı Oğuz, Üç Oğuz adlarında boylara ayrılmışlardır. Boz oklar;
Kayı, Bayat, Alka Evli, Kara Evli, Yazır, Dodurga, Döğer, Yaparlu, Afşar, Begdili,
Kızık, Kargın; Üç oklar ise; Bayındır, Peçenek, Çavuldur, Çepnî, Salur, Eymur, Ala
Yundlu, Yüreğir, İğdir, Büğdüz, Yıva, Kınık boylarına ayrılmışlardı.
Bugün Irak, İran, Suriye, Azerbaycan, Balkanlar Türkiye’de yirmi dört Oğuz boyuna
ait işaret ve yer adları görünmektedir.
Türkmen oymak, boyları
Gündüz oğulları oymağı: Harput, Elazığ Diyarbakır, Mardin Van, Şanlıurfa
bulunmaktadır.
Artuklular, Döğerleri oymakları: bugünkü Mardin, Şanlıurfa, Kerkük Tuzhurmatu,
Tazehurmatu ve yirmi dört oymaklı Hazar Denizi doğusundaki Malatya Tokharis
bucağı, Dağıstan’da Digor ve Kars ve Arpaçay sağındaki Digor kazası, Kerkük
Yenice, Tuzhurmatu bu boydandır.
Totırka/ Dodurga/ Dödürge oymağı:
Bozok/Yozgat-Raka/Halep, Telafer, Musul çevresinde görünmektedir.
Teke-Yomurt ve Sarık oymakları:
Türkmen boyundandır. Akkoyunlu, Dulkadirli ve Halep Türkmenlerinde, Tuzhurmatu
Emirli köyünde, Yengicede, Eymürlü/ İmirlü oymaklarıdır,
Çıldır ve Tiflis, iyi halıcı, haberci ve keçeci Terekeme Oymağı Kırıkkale, Şanlıurfa,
Gaziantab, Kahramanmaraş bu oymaktandır.
Türkmenlerinin çoğu Adana, Şanlıurfa, Diyarbakır, Gaziantab, Kahramanmaraş, Muş,
Çorum, Tuzhurmatu, Telafer Ramazan oğulları boydandır.
Irak'ta tarihi belgelere dayanarak, Türkiye’nin, Azerbaycan, İran Türklerinin, Irak
Türklerinin birçok şehirlerinde bucaklarında, köylerinde yaşayan Türk boy ve
oymakları, aileleri Osmanlı döneminde yazılan ve günümüze kadar ulaşabilen
Osmanlı arşivinde bulunarak Alevi, Bektaşiler dâhil hepsi Türkmen oymaklarından,
boylarındandır.
Osmanlı Arşivinde Irak'ta varlık gösteren ve 16. yüzyıldan başlayarak, bölgede
yerleşen Türk boy, oymakları, aileleri hakkında olan toplu bilgilerden belli ediyor ki
Türkmenlerin ağır, olarak büyük bir millet olduklarını yanıtlamaktadırlar bugün birçok
oymak, boylara, ailelere baktığımızda Türkmen olduklarına rağmen kendilerini başka
milletlere bağlı olduklarını seçmektedir, bence Diyarbakır, Şanlıurfa, Tuncalı, Merdin,
Van, Gaziantab, Kahramanmaraş, Kars, Hakkari, Hata, İskenderun, Çorum, Yozgat,
Elazığ, Bağdat, Musul, Erbil, Süleymaniye, İran Türkleri, orta doğuda olanlar
oymaklar, boylar, aileler kendi ırkları milletleri olan Türkmen kimliklerine bir an önce
dönmeleri gerekir, ve dillerini, tarihlerini savunmalıdırlar, Eski tarihlerden Irak’ta
günümüzde Türklerin yoğun olarak yaşadıkları bölgelerde Türk boy ve oymaklarının
bir çoğunluğu dünyanın her yerinde bulunmaktadır. Dünyanın birçok bölgede
yaşayan oymak soylar, boylar, aile adları karşımıza çıkmaktadır yer, toprak akarsu,
tepe, dağ, köy, ilçe, dere adlarından belli olarak, bu topraklarda eskiden yaşamış
olduğu Türk kökenli milletlerin izlerini görebiliyoruz. Irak'ta yerleşen, tarih boyunca
yaşayan Türklerin taşıdıkları boy ve oymak adlarının birçok bölümünün Oğuz
boylarına bağlı oldukları anlaşılmaktadır. Bunun yanında Türk kökenli Olan Arap, ??
Farslar ana dillerini unutarak, kendilerini başka milletten olduklarını sanıyorlar.
__________________

[İlteriş Kağan]

Günümüzde Oğuzlara bağlı birçok küçük topluluklar Trablusşam, Şam, Colan, Mısır,
Suriye, Urdun, Musul ve Kerkük Nasırıya, Divaniye, Basra, Vasit
gibi şehirlerde büyük yoğunluk olan Türkmenler Kargul, Karakol, Şehler, Haydarı,
Salihı, Bayat, Cibayiş İzi gibi, Araplaşmışlardır. Suriye, Şam, Irak, İran, Filistin, Colan,
Kerkük, Urdun, Lübnan, Türkiye, bulunan birçok oymaklar Azerbaycan bölgeleri da
yaşayan Türk grupları büyük Türkmen, Oğuz oymaklarından, boylarından meydana
gelmektedir.
Günümüze kadar yüzlerce Türkmen oymakları, boyları birçok bölüm nedenlerden
dolayı baskı, korku, Saddam döneninde idam, hapishane nedenleriyle Erbil,
Süleymaniye, Dahuk, Zaho ve Basra, Nasırıya, Hilla, Babil, Musul, Divaniye, Vasit,
Kerbala, Necef, Selahattin Tikrit, Bağdat ve Irak’ın birçok yerlerinde Arap, ??
politikası baskı asimilasyon, işkenceler sunucu çok Türkler kendilerini ??, Arap
yazmışlardır, ayrıca Türkiye’de Türkmen oymaklarından olan birçok insanlarımız,
soydaşlarımız Diyarbakır, Gaziantep, Şanlıurfa, Çorum, Yozgat, Adana, Van,
Merdin, Hatay, Malatya, Eleziğ ve dünyanın her yerinde Türk oymaklarını Türkmen
olduklarını unutarak, başka bir milletten olduklarını söylemektedirler. Araplaştırma,
Kurtlaştırma politikasıyla birçok Türk oymakları olanlar kendilerini unutarak, soylarını,
ırklarını bile unutmuşlardır, özelikle Bayatlılar, Aleviler, Bektaşiler, Şebekler, Karakol,
Salihler, Şahlar bunlar hepsi Oğuz hanın oymaklarından olduklarını bile
düşünmüyorlar. Bugün Türkmenler tüm baskılar, işkencelerle kanlarını canlarını
vatanları için vererek, başka milletlerinin acımasız baskılıyla dillerini unutmuşlardır
Irak Türkleri ve dünya Türkleri başka milletler ile ayrım yapmayarak, bu milletlerin
içinde yaşayarak, onlardan bir parça olarak kız verip, kız alarak milletlerini
unutmuşlardır. Ayrıca İngilizleri ve Avrupa devletlerinin sinsi oyunlarıyla, Türk’ü
Türkmenlerden ayırmaya uzun yıllar çalışmışlardır, onları azınlık göstermek
amacıyla, Araplaşan, Kürtleşen eski çağlardan yüzlerce aileler, oymaklar, boylar
günümüze kadar yok olarak kayıp olmaktadırlar
Bölgemizde yaşayan bu Türkmen boylarından, oymaklarından.
Bayat oymağı:
Bayat, Bayatlar, Oğuz oymağının devlet ve din adamı Dede Korkut gibi tanınan Türk
tarihinde büyük şairler büyük bilginler yetiştiren bir boydur. Bayatların el-Cezire ve
Suriye'ye Selçuklu zamanında bölgeye gelmişlerdir, Bayatlılar günümüzde Musul,
Bağdat arasındaki bulunan topraklarda otuz, kırk köy olarak Araplarla beraber
yaşamaktadırlar, ayrıca Irak’ın kuzey, güneyi, batısı, doğusunda bulunmaktadırlar,
çoğunluk Basra, Nasırıya, Divaniye Türkiye, İran Azerbaycan ve birçok ülkelerde
Bayatlı oymağı görünmektedir. Temiz ve arı Türkçe konuşmaktadırlar, Araplaştırma,
Farslaştırma politikasına rağmen, Bayatların bölgedeki izlerine, daha önce Selçuklu
Hakanlarımdan Aksungur Buharî'nin Basra'daki yardımcısı Sungur Bayâtî soyadını
taşmaktaydılar, Ayrıca 12. yüzyılın sonlarında, Bağdat'ın güneydoğusunda, Bayat
adında bir kale bulunarak hakanı Türk idi. Ve Bayat Kalesi Moğol, Osmanlı
dönemlerinde tanınmaktaydı. O dönemde de Bayat bir sancağın merkezi
sayılmaktaydı. Divan-ı hümayun mahimme defterlerinde kayıtlı, H. 973 (M.1566)
tarihlidir, Basra velayetinin Bayat Sancağı Beyi Mir Hüseyin seçilmiştir. 16. yüzyıla ait
Osmanlı tahrir defterlerinde, Karaca Bayat adı bir oymak diya geçmektedir. Bayatlılar
Kerkük, Musul, Erbil, Basra, Divaniye, Nasırıya yöresinde yaşamakta olan büyük
nüfusa sahip olan Türkmen oymağıdır birçok ülkelerde, bölgelerde yoğun biçimde
yaşamaktadırlar, Bayatların büyük bir bölümü oymak (göçebe) diye yaşamını

[İlteriş Kağan]

korumaktadır, Bayat oymağının başka bir özelliği ise Türk musikisi makamlarından
biri sayılarak,
Bayatî (Beyatî) makamını IV. Muradın Bağdat gezisinden dönüşünde getirmiştir Irak
Bayat Türklerinin 12 musikişinası yoluyla Bayat Makam yayılmıştır ve Kerkük
Hoyratları ile söylenmektedir. Bayat makamı Irak Türklerinin en yaygın makamlardan
sayılmaktadır, Bayati makamı, Türkiye'de Beyatî söylenir ve bütün Doğu musikisini
etkilemektedir.
Bayat makamı Kerkük Türkmenelinde toprak, yerlerinde çok sevilen Bayat makamı,
bölgede okunan uzun hava ve türkülerin, manilerin en yaygın ezgi biçimini
kapsamaktadır.
Bayat Makamının en ünlü ses sanatkârlarından
Irak'ta tanınan okuyucularından Şaltağ (1801–1876) da Bayat boyundandır. Mustafa
İlik, Osman Tabla baş, Celal Taha, Abdulvahit Küzeci, İzzettin Nimet, Sıdık Bende
gafur gibi.
Osmanlı döneminde Kifri, Tuzhurmatu ve Kerkük yöresinin topraklar Bayat oymağına
Sultan tarafından verişilmiştir, yiğit atılgan olan Bayat Türkleri değerli atlara sahip
oldukları savaşçı olduklarında tanınmaktadır.
Bayatlılar Bağdat Kifri ile Tuzhurmatu, Dakuk (Tavuk) arasındaki bölgesinde,
Altunköprü, Irak’ın kuzey, güneyinde yaşamaktadırlar.
Mezhep yönünden Sünni, Şildiler,
Birinci Dünya Savaşı sırasında, İngilizler tarafından hazırlanan 1917 tarihlide gizli bir
raporda Kifri, Karatepe ve Tuzhurmatu da yaşayan Bayat oymaklarının Türkçe
konuştukları oymakların sayılarının 10 bin ev olduğu belirtilmiştir. Bölgede yaşayan
Bayat oymakları Elbu Ali, Amırlı (Emirli), Bastamlı, Al-ı Bekir Ahmed, Elbu Hasan,
Hasan Sarlıya, Elbu Hüseyin, Elbu Vali, Delelve, Elvüzat ve Yengice (Yenice).
Karanaz, Abut, Şahseven gibi, Günümüzde Irak'ta ve dünyanın her bir yerinde
varlıklarını koruyan, sürdüren Bayat oymağı önemli Türk ülkelerinde yaşamaktadır.
Türklüğünü koruyan, Oğuz boyundan olduklarını ön planda tutuyorlar, pek çok Bayat
oymağı, bugün Kerkük, Tuzhurmatu, Kifri, Harekin, Mandalı, Şahreban, Kazaniya,
Kızlarbat, Karağan ve çevresi, Tavuk, Karatepe ve Musul yöresi Telafer, Muhalabiye,
Reşidiye, Selimiye, Efgini, Aziziye, gibi Türklerin yoğun olduğu önemli şehirlerde,
köylerde, ilçelerde yaşamaktadırlar.
Bayatlı oymağına bağlı olan Bayatlı adını taşıyan köyler şunlardır: Abbud,
Elbuhasan, Bastamlı, Biravcılı, Çardağlı, Karanaz, Muratlı (Süleyman Bey) ve Zengili.
Eski tarihlerden günümüzede ve Saddam rejiminin baskısıyla dilimi unutan Bayat
boyundan Arap bölgelerine göçüp yerleşen aileler çoğunluk olarak Araplaşmışlardır,
Dillerini unutmasına rağmen taşmış olduğu Bayat soyadından dolayı Türk kökenli
olduğunu bilmektedir. Günümüzde ne yazık kendini Arap kabul eden ailelere de
bulunmaktadır.
Irak'ın Kuzeyinde olduğu gibi Irak’ın güneyi Basra, Hilla, Kut, Vasit, Samarra, Necef,
Kerbela, Nasırıya, Divaniye, İmara yanında Başken Bağdat'ta, Diyala Bayatlı (Beyatî)
aile soyadları görünmektedir.
Bayatlılar Tarım ve hayvancılıkla uğraşarak, kırsal hayat düzeni içinde yaşantılarını
biberleriyle toplu olarak geçiniyorlar ve bir bölüm Bayat oymakların soyadları
Şöyledir, Pir Ahmedli, İzzeddinli, Allıballı, Mahmudlu, Faris Beğli, Ali Musalı, Abbudlu,
Zengülü, Sayyadlı, Karanazlı, Biravcılı, Hasadarlı, Kalaylı, Kâhyalı, Keremli, Şuhurtlu,
Tezekli, Serheli, Kuşçulu, Deregezli, Kalandarlı, Kenneli. Bayatları ise

[İlteriş Kağan]

Toplu olarak bu köylerde yaşıyorlar
Yukarı Ali Saray, Aşağı Ali Saray, Sındıc, Bastamlı, Pir Ahmed, Abbud, Amırlı
(Emirli), Sayyad, Küçük Donbalandere, Büyük Donbalandere, Elbu Hasan, Biravcılı,
Hasardalı, Yeşil tepe, Karanaz, Zengülü, Başagelen, Çardağlı, Muradlı, Bısas,
Bablan, Yengice, Üçtepe, Kuşçu, Delelve, Elboğmaz, Süleymanbeg, İlanciye
(Yılancıya) ve Casımbeg. Bayat oymağına bağlı olan ve Musul yöresindeki yaşayan
Türklerin köyleri şunlardır: Abzah, Besan, Karayatağ, Selimiye, Şenif, Şirehan,
Tezharap, Şenif, Hacı İbrahim
Yarımca, gibi. Ve Türkiye, İran, Azerbaycan’ın birçok yerinde şehir, ilçe, köylerinde
yaşamaktadırlar.
Bayat oymağının büyük Dedelerinden Günhan Türklerin atası Oğuzun büyük oğludur
ayrıca Oğuzun oğulları Yıldız, Ay, Gök, Dağ, Denizdir en büyük Türkmen Bayat
oymağı dünyanın birçok yerlerinde bulunmaktadırlar Türkmenlerinin çoğunluğu Bayat
oymağındandır buna rağmen ne yazık ki bir çok Bayatlılar kendilerini bilmeden Arap
sanmaktadırlar.
Yıva Oymağı:
12. Yüzyılda Oğuz boylarından olan Yıvalar
Yoğun bir nüfuslu olarak İran Hemedan'ın kuzeyinden Şehrizor'a kadar uzanan geniş
bölgesibde yaşamaktadırlar, 1130 tarihinde Şehrizor bölgesinin sahibi olan Türkmen
Aslantaş oğlu Emir Kıpçak’ta Yıva boyundandır, ayrıca son Selçuklu Sultanı Tuğrul
Şah ile yardımcısı, bakanı Celâleddin b. Yunus arasında 1187'de Hemedan
dolaylarında yapılan savaşta Yıvaların yönetim ordusunda yer almışlardır,
Yıvaların başında Berçem'in oğlu Mahmud vardı. (İvâiyye) beyliğini kurmuştur.
Hakanları ise Mahmud'dan sonra Yıva boyunun beyliğine Fahreddin İbrahim
geçmiştir, Bunun yerine geçen Şehabeddin Süleyman Şah ise, Yıva boyunun en
tanınmış beyi sayılmaktaydı. Süleyman Şah, 1213 yılından önce, Yıva Beyliğinden
atılarak yerine küçük kardeşi atanmıştır.
1258 yılında Moğolların Bağdat'ı kuşatmaları sırasında, yönetim başı Süleyman Şah
olmuştur, Bağdat’ın düşmesiyle halife, komutanlar ile şehit olmuştur, Süleyman Şah
aydın kültürlü olarak yıldızlar bilgisinde önde gelenlerden biriydi, Yıva Beyi Süleyman
Şah'ın yönetiminde bölgede yaşayanlar mutlu ve güzel bol yaşam sürdürmekteydiler.
Moğol hükümcünde Yıvaların oturdukları Musul, Kerkük bölgesi olmuştur.
Karakoyunlu oymağı:
Karakoyunlu oymağı gücüyle Yıvalardan sonra bölgeye yerleşmiştir. Moğol
yönetiminden sonra bu bölgede siyasi bir güç ortaya bu defa Türkmenler çıkmıştır,
varlıklarını Karakoyunlular göstermişlerdir Yıvalar, Karakoyunlular arasında akrabalık
olmuştur. Karakoyunlu oymağının, Oğuz boylarından olduğu bellileşmiştir.
Karakoyunluların Yıvalar'ın nesli olduklarını düşünmektedir.
Karakoyunlu devletinin bölgede çok güçlü bir yönetimi kurarak, birçok Türkmen,
boylarını oymağını bir çatısı altında toplamıştır. Karakoyunlu Musul ve Kerkük, Diyala
şehrinde oymağının varlığı 16. yüzyılın öncesine bağlıdır, bu topraklar Osmanlı
yönetimine geçmesiyle bölgenin tapu tahrir defterlerinde Karakoyunlu oymağı ile ilgili
kayıtlar bulunmaktadır. Karakoyunlu oymağı Musul şehrinde oturdukları mahalle
adına Ra's al-Türkman söylenmekle, ayrıca Karakoyunlar al Kadıya, Şivehâ ve Musul
yöresinde başka köylerde oturmaktadırlar, Karakoyunlu olanlar Bayram, Budak,

[İlteriş Kağan]

Hüdakulu, Oruç, Şahkulu ve Şahverdi. Allahkulu, Durmuş, Göndoğmuş, Hüseyinkulu,
İldoğmuş ve Şahverdi. Karakoyunlu döneminde Musul ve Kerkük bölgesinin yoğun
bir Türkleşme dönemi yaşanmaktaydı bu oymağın bölgede izler bıraktığı
görülmektedir, Karakoyunlu oymağına bağlı Türkmenlerin yaşadıkları köyler ise
Musul yöresinde tanınmış olanlardan şunlardır: Yukarı Karakoyunlu, Aşağı
Karakoyunlu, Cemaliye, Reşidiye, Kadıye (Kadıköy), Ba'vize, Diriç, Cinci, Barıma,
Fazıliye, Ortaharap, Telyara ve Ömer Kayacı varlıklarını kurumaktadırlar, Musul’un
20 km. kuzey-batısında yer alan Karakoyunlu köyü kurulmuştur. Çevresinde olan
kalıntılardan anlaşılıyor Kerkük'ün 20 km. güneyinde bulunan Tazehurmatu
bucağının Karakoyunlu oymağından geldiklerini ve Tatar (Moğol) soyundan olarak
Karakoyunlular tarafından yapılmıştır, Kerkük Tuzhurmatu İlçesi'nin çevresinde Bayat
boyundan köyler Bastamlının Türkmenleri Karakoyunlulara dayanmaktadır, ayrıca
Kömbemler, Kızılyar köyleri de Karakoyunludur bu oymak Azerbaycan ve Türkiye’de
bulunmaktadır.
Döger Oymağı:
Irak'a yerleşen Oğuz boyları olan Dögerler. Moğollardan Memluk hakanları ile
mücadele ederek. Bölgede nüfusları çoğunluk sayılarak Türkmen oymağıdır,
Dögerler Salim Bey yönetiminde Caber'de yaşıyorlardı.1383 yılında Karakoyunlu
Beyi Kara Mehmed Musul ve bölgesi eline geçerek Döger Beyinin üzerine yürüyerek,
çevreyi yönetimi altına almıştır. Salim Bey'in ölümünden sonra Dögerlerin başına
oğlu Dimaşk Hoca geçmiştir. 1404 yılında savaşta yenilerek Dögerlerin başına Gökçe
Musa geçerek..Döger beyleri de Kerkük ve Tauk (Tavuk) Emiri Ceneklü Hasan'ın
buyruğunda bu savaşa katılmışlardı.
Dögerler İspend (Isfahan) Kerkük’e bağlı Tuzhurmatu, Tazehurmatu, Yengice,
Telafer -Barsa Kerkük ve Tavuk Emiri Ceneklü Kerkük yöresinde, Dögerlerden küçük
bir oymağın varlığı bulunmaktadır,
Çoğunluk Dögerlerin köyü Biravcılı Köyü'dür. Körcalılar, Dögerler, Uncular,
Kargabegler, Hilavlılar, İsmaillilerle bir boydular. Dögerin yaşadığı köylerse Yengice,
Tazehurmatu, Tuzhurmatu ve Türkiye’nin birçok yerinde şehir, köylerinde
bulunmaktadır. ayrıca bu köylerde yaşayan Türkmen Döger oymakları İhtiyarlı, Derzili
(Terzili), Berberli, Biravcılı, Kuşçu, Aşurlu, Alipesli, Hurmatılı, Sofyalı, Naccarlı,
Matıklı kollarıdır.
Çepni Oymağı:.
Kanunî Sultan Süleyman döneminde Doğu Anadolu'da ve Irak'taki kalelerde gönüllü
olarak görev yapan önemli sayıda Çepni oymağı bulunurdu. Çepniler çoğunluk,
Kerkük’e bağlı Havica ilçesinde Trabzon ve Cânik Çepnilerinden olan ayrıca İran
savaşlarında Türkmen Safevîler yanındaydılar H. 976 (M.1568) yılında Çepniler,
Çipenler Mahalebiye bağlı Türkmen köylerinde bulunmaktadır, Van Beylerbeyi
boyruğuyla Van, Erciş, Ahlât ve Bitlis kalelerinden uzaklaştırılmışlardır, H. 994
(M.1585) yıllarında Şam, Bağdat ve Revan Beylerbeyliklerinde Çepniler ve Tat,
Kızılbaşlara bulunmaktadırlar
__________________

[İlteriş Kağan]

Eymür oymağı:16. yüzyılda Eymür boyu Anadolu’da 76 yer, bölge, köy adaları birçoğunun Sivas-
Tokat bölgesindedir.
Ve Anadolu'nun birçok yerlerinde Eymür oymaklar görülmektedir. Bu boyun adı
Eymir, İmir, İran ve Harizm Türkmenleri arasında da Eymür, Irak Türklerinin
bölgesinde Emirli diye geçmektedir, Kerkük'ün Tuzhurmatu bölgesinde Amırlı (Emirli)
adı diye bir bucak adı bulunmaktadır. Amirli/ Emirli Tuzhurmatu ilçesine bağlı 30 km.
güneybatısına düşmektedir. Ve Bayat oymağın bir koluna bağlıdır. Bayat köylerinin
ortasına düşen Amırlı adının Eymirli ve Emirli boyundan gelmektedir. Kerkük şehrinin
önemli Türkmen köylerinden Kümbetlerde Amırlı oymağı yaşamaktadır.
Harbendeli oymğı:
Sivas'ın güneyinde bulunan, Heleb bölgesinde yaşayan Türkmen Beğdili, Harbendelu
ve İnallu gibi oymaklardan birleşmektedir, Harbende oğulları İlhanlı döneminde
Harbende'den alınmıştır Harbendelu veya Harbendeli oymağı, özellikle Malatya
bölgesinde görünmektedir. Harbendelular obalara 17. ve 18. yüzyıllarda Orta ve Batı
Anadolu'ya gelmişlerdir. 16. yüzyılda Haleb Suriye Türkmenlerinden, başlıca Beğdili,
Harbendelu, Bayat ve İnallu gibi büyük topluluklar Karkın, Kızık, Uç, Acûrlu, Kaçılu,
Peçenek, Döger, Kınık, Eymür, Bahadırlu, Karakoyunlu bu oymaklardan
oluşmaktadır.
Safevî Türk devletine bağlı olan Türk boylarından sayılan Şamlu boyu, başlıca
Beğdili, İnallu (İnanlu) ve Harbendelu obalarında yaşamışlardır. Günümüzde
Kerkük'e bağlı en büyük Türk nüfuslu olan Harbende oymağı Tuzhurmatu da tanınan
bir topluluktur Harbendeluların torunları Türk oldukları Tuzhurmatu ilçesinde önemli
bir almışlardır ve Türkiye’nin birçok bölgelerinde bu oymak bulunmaktadır.
Şebek oymağı:
Musul bölgesinde yaşayan varlığını Türkmen oymağı olarak koruyan önemli büyük bir
Türkmen oymağındandır, Şebek oymağının adı Tahmasb döneminde 10 bin çadır
oldukları bilinen İran Bayatları hakanı Şah Bek'ten gelmişlerdir, Batı Türkistan'da
Timur oğullarının döneminde uzaklaşmışlardır, Şebekler Çoçı Ulusu hanlarından
Şıban Han oğullarıdır ayrıca Şıban Özbekleri, 15. yüzyılda Sırderya kıyılarında İran
Türklerinden olan Harizm'i Timur oğullarının meydana gelmektedir. Şebek oymağının
en önemli hakanlarından Yiğit kahramanlarından becerikli Şaybak (Şeybek) Han
adıyla şanıyla tanınmaktadır. Şebek oymağının, Şaybak veya Şeybek Han'ın
torunlarıdır..Şebeklerin, Hacı Bektaş Veli'ye bağlı olarak Bektaşi geleneklerini,
göreneklerini benimsemektedirler. Şebekler Musul'un doğusunda yer alan elliden
fazla köylerde yaşamaktadırlar. Bu köylerden, Abbasiye, Albek, Arpacı, Babıniyet,
Basahre, Ba'şika, Ba'vize, Bazvaya, Baybuğ, Bedene, Bılavât, Besan, Bısatlı,
Cilevhan, Çinçi, Deraviş (Dervişler), Gökçeli, Harabasultan, Haznebend, Hıdırilyas,
Karakoyun, Karaşor, Karatepe, Karatepe Şebek, Karayatağ, Kadıköy (Kazıye),
Keberli, Kehrîz, Körgariban, Minara Şebek, Ömerkayaçı, Yunus peygamber,
Selimiye, Şemsiyyat, Şeyhemir, Şirehan (Şirinhan), Telyara, Tercille, Tezharap,
Topzava, Yarımca, Yengi Bısatlı, Zehrahatun. Bektaşi kullarına bağlı olan Şebekler,
dini törenleri Bektaşi geleneklerine göre düzenlemektedirler. Hacı Bektaş-ı Velî'ye
karşı büyük saygı, sevgi beslemektedirler Şebekler Osmanlı döneminde
İmparatorluğun birçok bölgesinde Şebeklerin konuştukları dil, Azerî Türkçesine yakın
Türkmence bir özellik taşımaktadır. Dini törenlerinde okunan şiirler ise, daha çokNesîmi, Fuzûlî, Hataî ve Sadî gibi, ünlü şairin şiirleridir. Türkmen Şebek oymağı
Sünni, Şii’dirler, Gökçeli ve Yarımca Şebeklerinin çoğu Sünni mezhebindendir.
Şebekler tanınmış Türkmen oymaklarından olarak günümüzde Musul şehrinin
doğuşunda 15 enci çağın başlangıcıyla İmamı, Bektaşi olarak Türkmen hakanı Şah
bek ordusundan kalarak ve Türkmen Şah Nedir ordusuyla birlikte bu topraklara
gelmişlerdir ve miladı 1743 tarihinde Musul vilayetini abluka ederek Kerkük, Erbil gibi
toprakları ele geçirmek istemişlerdir. Şebekler Türkmen oymaklarından Veli Beştaşın
torunlarından olarak bugün Türkiye’de tanınan alevi Bektaş oymağı Türkiye’ni İran’ın,
Azerbaycan’ın birçok yerlerinde bu oymak bulunmaktadır, Şebekler, Aleviler,
Bektaşiler olarak büyük Türkmen oymağıdır.

[İlteriş Kağan]

Salur oymağı:
Salgurlu, Salguzcu da denilir. İran ve Irak bölgelerinde hükümet kuran Salgurîler
Türkmenlerdir. Selçuklular Batı İran'a geldikleri zaman Şehrizor, Kirmanşah Dakuk
(Tavuk) bölgesinde Annaz oğullarının yönetimindeydiler. o dönemde görülen birçok
Türkmen beyi gibi, çok yiğit çalışkan olan Kara Beli Salur Beyi tarafından birçok
bölgeler fethedildi. Kara Beli hanedanı, 12. yüzyılın sonlarına kadar varlığını
sürdürmüşlerdir.
Beğdili oymağı:
Oğuz boylarındandır Kanunî döneminin ilk yıllarında Haleb Türkmenleri arasında
bulunan ana Beğdili kolu Türkmen topluluğunun en büyük oymağıdır, Beğdililer
Safevî devletinin kuruluşunda önemli yerleri bulunmaktadır, onların bir kolu da İran'a
giderek. Kuzey Suriye Türkmenleri ile Safevî devletini Şamlu adlı kurutanlığına
katılmışlardır. Şah Abbas devrinde Şamlular bütün Kızılbaş boylarını aşarak birinci
sırada yer almışlardır. Safevî devletinin güçlü olmasında en önde Türk boylarından
olan Şamlu boyu, Beğdili, İnallu (daha İnanlu) ve Harbendelu ile yer almışlardır. Ve
(Hudabendelu) obalarını oluşturuyordular Şamlu boyu beylerinede yakın bir bağlılığı
olan Şah Abbas devrinde bu boydan büyük hakanlar çıkmıştır, Şamlu hakanlarından
Beğdili obasından Ahmed Bey, H. 1002 (1593-1594) de Şah Abbas tarafından
Lâhican darugalığına görev almıştır. Şamlu boyunun İnallu (İnanlu) obası Şahı Seven
köyü olarak varlığını sürdürmektedir. Bugün Musul yöresinde Türkmen köylerinde
Begdelli (Beğdeli) diye tanınan Türkmen oymağı görünmektedir. Musul'un kuzeyi
Reşidiye, Şirehan (Şirinhan) ve Selimiye gibi köylerde köklerinin Begdeli
boyundandır. Şirehan köyünde tanınan Ceccoevi (Cercisevi) ile Cemşidevi adlı boylar
birbirlerine yakından akrabadılar, Begdelli boyuna bağlı olanlar. Musul'un Selimiye ve
Reşidiye gibi birçok yörelerinde yaşamaktadırlar.
Ulaşlu oymağı:
Çukurova bölgesinin en büyük boylarındandır, Ulaş boyu yöneten beyin adıdır. Ulaş
oğulları Varsak beyleri diye tanınmışlardır ve boyun en büyük obasını Bayındırlar
yapmışlardır, Ulaş adı ise Salurlulardan gelmiştir. Dede Korkut destanları baş
kahramanı Salur Kazan Bey'in babası Ulaş olmasıdır, ve Heleb Türkmenleri arasında
önemli yer tutan Beğdili boyu 40 obadan oluşmaktadır. Bu obalar arasında 22. sırada
yer alan Ulaşlu obasıdır.
Ocuşlu oymağı:
Türkmen Bölgelerinde yaşayan Türk boyları arasında Ocuşlu oymağının varlığı tarih
boyunca sürmektedir. Bir bölüm Ocuşlu adları şöyledir: Alican, Alikulu, Allahkulu,
Bayram, Gökçe, Hacıkulu, İmamkulu, Murat, Sultan ve Velican. Ocuşlular, varlıklarını
kurarak millet arasında. Oduşlu olarak geçmektedir, Ocuşluların çoğu Kerkük
yöresinde Türkmen köylerinde yaşamaktadırlar. ve başka bölgelerde yer
almaktadırlar, Ocuşluların yaşadığı köyler ise Sarı tepe, Türkalan, Tokmaklı ve Yayçı.
Yengice Ayrıca Kerkük'te tanınan Ceddu ailesi Ocuşlulara bağlıdır. Musul'un batısına
düşen Telafer Türkmen ilçesinde Pirnadarlı ailesinden Ceddu Türk köyünde Ocuşlu
oymağındandır, Ocuşluların özellikle efsanevî hocaları Avvad Koca Ocuşludur.
Birçok mizahi hikâyeleriyle tanınmaktadır. Türkmen topraklarında olduğu gibi bu
oymak İran, Türkiye, Suriye’de bulunmaktadır.
Gökçelu oymağı:
Tarsus (Çukurova) bölgesinde 14–16. yüzyıllarda yaşıyan ve Varsak söylenen bir
Türkmen oymağıdır Çökçelu Musul'un Yunus Peygamber mahallesi de yoğun bir
nüfusları görünmektedir. Gökçeli adı Musul şehrine bağlı bir Türkmen köyü
bulunmaktadır, Musul’un 15 km. güneydoğusunda düşmektedir Ortakol adıyla
tanınan Türkmen köyleri arasında yer almaktadırlar. Ayrıca bu oymak Kerkük
yöresinde ve Türkiye’de yoğun olarak yaşamaktadır.
Biravcılı oymağı:
Moğolların bölgeye girmesiyle Irak'a göç etmişlerdir, bu oymak Bayat boyundandılar
III. Murat döneminde Biravciler oynağı Musul'da, Kerkük yöresinde yerleşmiştir,
Kerkük'e bağlı Tuzhurmatu ilçesinin 12 km. güneybatısında Biravcılı adında bir köyde
bulunmaktadır. Ve bu köy Bayat köylerinden sayılmaktadır Biravcıların toplulukları ise
şunlardır: Körcalılar, Dögerler, Uncular, Kargabegler, Hilavlılar ve İsmailliler. Ve
Tuzhurmatu ilçesine bağlı Yengice köyünde Biravcılı adında bir boyda vardır
Karanazlar oymağı:
Irak'ta Türk boyu Bayat'ın bir koludur Moğol döneminden önce bölgeye
yerleşmişlerdir. Karanaz oymağı hakkında en eski bilgilerden, Karanazlılar
kethüdaların bir bölümü Aslan, Abdal, Emircan, Hankulu, Oruç ve Şah verdi adlarını
taşımaktadır.
III. Murat döneminde iki bölümden görünürdü Karanaz oymağı bir bölümü Musul
şehrinde öteside Musul bölgesinde yerleşmişlerdir. Karamaz, Kerkük'e bağlı
Tuzhurmatu ilçesinin 15 km. batısında düşen bir Türkmen köyüdür ve Bayat
köylerimden biri sayılmaktadır büyük Türkmen şairi Fuzûlî Karanaz oymağındandır.
Günümüzde köyden göç ederek, Kerkük, Tuzhurmatu ya yerleşen Karanaz soyadları
ile tanınan birçok aileler bulunmaktadırlar.
Muratoğlu, Muradiye Muratlı oymağı:
Bu Türkmen oymağı Bayat boyundan bir koldur. H. 932 (1526) yıllarında bölgede
görünmüşlerdir, Kerkük bölgesinde Muradiye, Muratlı olarak geçmektedir, ayrıca bir
köy önceleri Tuzhurmatu ya bağlıydı, Muradlı adı tanınan bir bayat köyünde
bulunuyor, Kerkük şehiri ve Telafer ilçesi ile Tazehurmatu bucağında yaşayan Muratlıaileleri varlığını korumaktadır ve Türkiye’nin birçok köylerinde Muratlı oymağı
bulunmaktadır ve köylerde vatdır, Türkiye’de Çorum şehrine bağlı Muratlı ilçesi
bulunmaktadır.

[İlteriş Kağan]

Bacvanlu, Bacvan oymağı:
Türkmen oymaklarından olarak Bacvanlı ve Bacvan oymağı Bacnak yani "Bac alan
demektir. Bu oymak ve aileler Kerkük yöresinde Bacalan olarak geçmektedir. Ayrıca
Bacvanlular İran bölgesinde bulunarak erksiden Habur’dan, Ural dağlarından gelerek
Musul şehrine yerleşerek, Şafii mezhebine bağlı olarak ve Irak'ta dağınık biçimde
yaşamaktadırlar.,
Günümüzde Diyala şehrine bağlı Bacalan ilçesi tam olarak Türkmen sayılırlar. Ve
Hanekın ilçesinde Süleymaniye, Köysıncak ilçesinde yaşayan bir bölüm Bacalan
baskıyla kurtlaşmışlardır. Kerkük'te bulunan Bacalan aileleri Türkmen milletlerine
bağlı kalmaktadırlar
Türkiye’nin Diyarbakır bölgesinde yaşayan tanınan bir Türk oymağıdır, Bacalan
oymağını atalarından Abdullah Paşa Baç Alan birinci Sultan Mahmut tarafından
Kermenşah, Hanekın bölgesinde idaresinde görevlenmiştir Bacalanlar buğun
Hanekın, Türkiye, Musul, Süleymaniye ve Irak’ın birçok yerlerinde bir Türkmen
oymağı olarak tanınarak yaşamaktadırlar.
Türkmen Bacavan oymağı: on altı çağda Musul şehrinin çevresinde hakanları
Dönmez tarihinde 1594m ile birlikte kalarak Bacavan ili kurmuştur sonrada Bağdat
şehrine bağlanmıştır
Ulus, Tatar, Tataran oymağı:
Türkmen boyundan olarak Tatar Türklerinden olarak bir bölümü Hamrin dağı Gökçen
bölgesinde, başka bir bölümünde Kerkük'e bağlı Diyala şehri Karatepe köyünde
yaşamaktadırlar ve Türkçe konuşmaktadırlar. Karatepe köyünde, Telafer ilçesinde
Tatarlar, Tatlar diye varlıklarını sürdürmektedir, Ayrıca Diyala şehrine başlı Türkmen
Mendili, Hanekın ve Kerkük’te Karaulus oymağı ile tanınan be ilçe bulunmaktadır. Ve
ayni bölgede Tatan köyü bulunmaktadır, Talefer bölgesinde Tatar adlı bir köyde
bulunmaktadır.
Kara Ulus oymağı:
Moğol Türklerinden olan bu Türk oymağı çok yiğitlikle tanınarak 15 nci çağın
başlangıcıyla Timurlenk döneminde doğu Türkistan bölgesinden Mandalı, Hanekın,
Bedre Diyala, Kerkük şehrine yerleşmişlerdir, ayrıca Türkiye, İran Türklerinde izleri
gönenmektedir, oymağın büyüklerinden Hamit Şafi kendi dili Türkçeye bağlı
kalmaktaydılar mücadele etmiştir.
Karaboğa oymağı:
16. Yüzyılda yaşayarak Karaboğa topluluğu önemli bir Türk oymağıdır. H. 932
(1526) yılında görünmüşlerdir, III. Murat döneminde tanınmışlardır ve Türkiye, İran,
Irak Telafer bölgesinde bulunmaktadır.
__________________

[İlteriş Kağan]

Salihı, Salihiler oymağı:
Cemil oğulları oymağına bağlı bir oymaktır 16. yüzyılda varlığı görünmüştür bir
Türkmen oymağıdır. III. Murat döneminde Musul'da, ve Kerkük'te yerleşmişlerdir.
Salihiler, Kerkük'te yaşayan 3 büyük aileden oluşmaktadır. Ayrıca Diyale şehrine
bağlı Kifri ilçesine Salihiye söylenirdir Ve Altunköprü ilçesinde Salihı bölgesi
bulunmaktadır, ayrıca Türkiye’nin bir çok yerlerinde Salihilar bulunmaktadır, ve bir
kasaba adıdır, bugün Salayı diye adlanan bir çok ve Kürtleşen bu oymak yüzde yüz
Türkmen oymağıdır Diyalele bağlı Türk yerleşim arasında Salih Bey adında Salihı
Türkmen köyü göz önündedir, Kerkük şehrinde Salihı oymağı ailesi büyük bir nüfuslu
olarak milli mücadele sürdürmektedirler öz be öz Salihılar her bir bakımdan Türkmen
milletindendir,.
Diyarbakır bölgesinde yaşayan birçok Salihı oymağı on yedi çağın başlangıcıyla
Osmanlı Sultanların buyruğu üzerine ataları Salih Paşa ile birlikte, oğulları Emir,
Zeynel, Ali, Kadir, Süleyman ve akrabalarıyla Irak’a girişleri ile Kerkük, Leylan,
Altunköprü, Kifri, Kızlarbat, Hanekın, Mandalı ve Türkiye’nin birçok yerlerinde
yaşamaktadırlar, bir bölüm Salihı oymağı kendilerini ??, Arap sayarsalar bile onlar
yüzde yüz Türkmen’dirler.
Yağmur, Tatalu, Tatlu oymağı:
Heleb Suriye’de bulunan Türkmen oymağı olan Yağmur oymağı beş kola
ayrılmaktadır bunlardan Yıva boyu, bu oymak Sultan Kanunî döneminde 40 obadan
oluşmaktaydı, Beğdili boyu ise Heleb Türkmenleri arasında kalabalık büyük nüfusları
bulunmaktadır, Bu obalar arasında 25. sırada yer alan Tatalu obasıdır, Türkmen
oymağından olan Tatalu Türkmen bölgelerinde tanınmaktadır.
Mavıllı, Mavili, Mavıllı (Mavili) oymağı:
Telafer'de yaşayan Türkmenlerdir. Mavıllı, Şii Bektaşi ya bağlı topluluk adıdır.
Mavıllılar, Bektaşi görenek, geleneğine bağlı olanlardır, bu topluluk Türk kültürünün
köklü motiflerini taşıyan bir Türk kimliğe sahiptir. Mavıllılar Âşık edebiyatı halk
müziğinde önde gelerek, göreneğine bağlıdırlar halk Türklerini şiirlerini iyice
başarmaktadırlar, Mavıllar Telafer yöresinde önde gelen önemli bir Türkmen
oymağıdır.
Sarıllı, Sarılı oymağı:
Oğuz boylarına bağlı olarak 14. yüzyılında Mehmet Saru Türkmen beyi Şehrizor'a
hâkimi olmuştur\ ve 13. yüz yıllarında Erbil Atabeyi Muzaffereddin Gökbürü
döneminde Saru kalesinde varlığın kurmuştur د Mehmet Saru'nun buyruğuyla
Türkmen oymağının Sarulu diya tanınılmıştır günümüze kadar oymağın varlığını
görünmektedir III. Murat döneminde adları geçmektedir. Sarılı oymağı Musul
yöresinde Sünni mezhebine bağlı olmaktadır 16 Eylül 1892 tarihli tutanak ile Sarılı
Din eğitimli okullar açarak hoca tayin edilmiştir ayrıca Musul ile Erbil arasındaki bir
kaç köylerde Türkmen Sarılı oymağı Zap suyunun sağ ve sol kıyılarında yerleşmiştir
ve Hızır diye tanınmışlardır, Verdek köyü çevresi Sarılılar yoğun olarak
bulunmaktadırlar.
Ayrıca Şebeklerin yaşadığı köylerde Sarılılar yaşamaktadırlar. Kerkük'e bağlı
Karatepe yöresinde Sarayliyye (Saraylı) adı ile tanınan oymaklardan söz
edilmektedir, Sarılılar sosyal yaşantılarını sürdürerek dini ayinlerini, gelenek,
göreneklerini yapmaktadırlar.

[İlteriş Kağan]

Abaaltun oymağı:
Bu Türkmen oymağı. Musul Telafer Parçabağ Cezire ve Saray semtlerine
yerleşmişlerdir, başkanları Ali Hıdır Abaaltun'dur.
Babalar oymağı:
Tanınan Telafer Musul Türkmen oymaklarından Babalar Duman Evi bu oymağın bir
koludur. Ve Alevi-Bektaşi oymağıdır Parçabağ Cezire ve Hadra semtinde
yaşamaktadırlar. Sayıları 800–1000 arasındadır. Büyük ölçüde yalnız başlarına
kalmışlardır. Oymağın lideri İbrahim Süleyman’dır. İbrahim Süleyman aynı zamanda
Telafer Bektaşilerinin başkanıdır.
Sulolu oymağı:
Bu Türkmen oymağı Bekerli oymağı Kocalı oymağı ile akrabadırlar. Köken olarak,
Sulolu (Alevi), Bekerli ve Kocalı Moraçlı oymağından birleşmektedir; fakat büyük bir
oymak sayılmaktadır, Musul Telafer bölgesinde ve Türkiye’nin birçok yerlerinde
bulunmaktadırlar, Su Semtine yerleşmişlerdir. Kahramanmaraş gelen bşir Türkmen
kökenlidir oymağın başkanı Abbas Kalenderdır. 1980' tarihinde bu oymak milli
kimliklerinden dolayı Saddam rejimi tarafından çok işkence, baskılar görmüşlerdir.
Moraç oymağı:
Kahramanmaraş'tan Musul Telafer’e yerleşen bir Türkmen oymağıdır, Yukarıda
anılan Şii Moraçlı oymağın bir bölümü Alevi-Bektaşi'dir. Başkanları Mustafa Koco'dur.
Evset Koca, bu oymak birçok Türk bölgelerinde yaşamaktadır.
Ankutlular oymağı:
Türkmen oymaklarından Merdenli, Maksutlu, Lappalı oymakların ile akraba olan
Ankutlular, Parçabağ semtine yerleşmişlerdir Bektaşi olan bu küçük oymak Musul,
Telafer’de yaşamaktadırlar.
Aliullahiler oymağı:
Bektaşi Türkmen oymağı olan Musul Telafer'de küçük bir grup biçimindedir Hazreti
Ali'ye daha fazla önem vermektedirler, bu oymak değişik oymaklara dağılmıştır. Dini
başkanları Muhammed Cellut'tur. birçok yerde bölgelerde bu grup bulunmaktadır.
Şeyhler oymağı:
Bu Türkmen oymağı Bağdat, Kerkük, Erbil, Telafer’de yaşayan büyük
oymaklardandır. Bu oymak eskiden Anadolu'dan Irak, Telafer'e yerleşmilerdir.
Tanınan Köyleri Entallau köyüdür. Ağaları, başkanları Mahsun Husso Nacar'dır.
Oymağa bağlı olan kollar, boylar ise Nacarlılar, İseliler, Aboşlular, Esved Evi,
Kemşliler, Kardaşlılar Mensur Evi, Sılolular ve Migeret Evleridir.

[İlteriş Kağan]

Haydarlar/ Haydara oymağı:
İran’da uzun yıllardan beri yerleşen Afşar oymağından olan Haydarlar Telafer
Hasanköy, Bağdat, Kerkük Altunköprü, Erbil’de yerleşen büyük bir Türkmen
oymağıdır Irak’ta uzun yıllar yönetim elinde olan Karakoyunluların oymağıdır,
boyudur. Oymağın başkanı İlyas Muhammed Sait'tir.
Beritanlı/ Berdan oymağı:
Bu Türkmen oymağı, eskiden Türkistan yaşayan bir oymak olarak, Türkiye’ye
yerleşmişlerdi, günümüzde İçel'de Berdan (Tarsus) yöresinde bulunmaktadır.
Bu oymak ayrıca Ortaasya ile eski Türk topluluklarında bu oymak görünmektedir.
Berdan, Beritanlılar oymağı bugün Bingöl Diyarbakır, Van, Merdin, Elâzığ şehirlerinde
bulunmaktadır. Türk oymağı Zazalerin birçoğu Berdan göçebe Türkmenlerdir.
Birimlü/ Biriman oymağı:
Akkoyunlu boylarından olarak, Türkmen oymağıdır, Türkiye’nin birçok yerlerinde
yaşamaktadırlar.
Bokhti/ Bokhtan/ Boti/ Botan boyu:
Türkmen boyundan olarak, Dicle ırmağı üstünde iki Türkmenlerin ana kolundan
birleşerek, 300-400 yıllardan beri Bokhtular Zilan Ovalılar tanınmaktadırlar. Bu boylar
Dede Korkut Oğuznâmesinde, 24 Oğuzun Üç Ok kolundandır, Boğdüz soyuna
bağlıdır, öz-be-öz Türkmen’dirler. Ağrı, Doğubeyazıt, Eleşkirt'te yaşamaktadırlar,
Botiler, Boğdiler 12 oymağa ayrılmışlardır: bunlardan Zili (Zilân), Bıriki, Deliki /
Deluki, Pirekhali, Sevidi, Ritki / Radikân, Gelturi, Kurdiki / Kurdikân, Cemaldini, Dilhiri
/ DiIiri / Diliki / Dilikân, Mamzidi, Celâli. Bu boylar Anadolu ve Türkiye’nin birçok
yerlerinde görünmektedirler.
Becenevi/ Beçeneli/ Beşeneviyye / Peçene/ Peçenek boyu:
Dicle ırmağı üstünde Türkmen boyundan olaraK, iki ana kola ayrılmaktadır, Bu
kollardan olan Bokhti Milan, Bel-Dağbelliler - Dağlılar söylenmektedir.
Zilan ve Milan onlardan sayılmaktadır, ayrıca onlara Ovalı Dağlı söyleriz, ovalılara
Yürük, dağlılara ise ?? diye geçer, bunların tümü birden hepsi Türkmen’dirler.
Osmanlı kayıtlarında Türkmen olarak yazılmaktadır.
Kendi aralarında ovalılara Zilan dağlılara Milan söylüyorlar.
Beçeneviler Türkmen’dirler Osmanlı döneminde onlara Göçer Ulus boyundan
sayılırdı. Dokuzuncu çağda Alparslan ordusuna katılmışlardır, Kuman, Uz
Peçeneklerlr Balkanlardan orta doğuya yerleşmişlerdir,
O dönemde Türkler çoğunluk bu boydandır.
Irak’ta yaşayan kendilerine ?? söyleyenlerin soyları
Oğuz boyunun Boğdüz ve Beçenek kolundan gelmektedirler.
O dönemde Hıristiyan olan Türkler sonradan Müslümanlığı kabul ettiler, ve zamanla
bugünün Kürtlerini meydana getirdiler.
Ayrıca Zilan sözü Uz-An sözündendir, Uz-An, Tur-An, Gur-An gibi çoğul demektir
Beçenek, Peçenek Türkleri de Oğuz kolundandır.
Ovalarda yerleşenlere Zilan söylenmektedir dağlarda yaşayanlara ise Milan söylenir.
Kırgızlar ile Kazaklar arasında olduğu gibi. Kırgızlar dağ göçebeleri demektir,
Kazaklarda ovada yaşayan göçebeleridir.
Azeriler ile Türkmenler ayni sayılmaktadır.
Birçok oymaklar Türkmen soylu olarak kendilerini unutarak ??çe, Arapça
konuşmaktadırlar. Ve dilerinde olan sözlerin çoğunluğu eski Türkçedir.
Türkmen oymağı olan Beçeneviler birçok oymaklara, boylara ayrılmışlardır,
bunlardan Berezav, Barzan, Berazi, Barzi, Barzini, Barzikâni, Baririsan, Barshan
(Pars-Han), Barsan, Cibranlı, Karakeçili, Hasenanlı,
Zirkan, Sipkan, Sipki, Sibiki, Sibikan, Karabaş, Şeyhan, Şıhan, Şeyhlu,
Sidanlı, Şidanlı, Seydanlı, Huytu, Biriti, Şigo, Şekki, Şilcak bu oymaklar çoğunlukla
Türkiye, İran. Irak dünya Türklerin ülkelerinde bulunmaktadır.

[İlteriş Kağan]

Barzan oymağı:
Türkmen oymağıdır, Irak’ta yaşayan bu oymak Güneydoğulu, Anadolu'da izleri
bulunan Türk kökenlidir, göçebe Yahudilere katılarak, dönme Yahudi oymağı
olmuştur.
Barzan sözlüğü Pars, Han sözünden gelmektedir. Beçeneler oymağının
Pars, Handan Meydanda Türkmen oymağı olarak görünmektedir. Barzan oymağı
bugün Kürtleşerek Irak’ın kuzeyinde yerleşmişlerdir.
Borlu, Boran oymağı:
Yörükân boyundan olarak, Anadolu Bölgesinde Ulu, Borlu, Kîçi-Borlu (Keçiborlu) diye
Türkmen oymağı olarak tanınmaktadır.
Türkiye’nin birçok yerinde bulunmaktadır.
Bucak, Bucaklu oymağı:
Yörükân boyundan olarak, Türkmen oymağı sayılarak göçebedirler. Günümüzde
Siverek Şanlıurfa, Van köylerinde yerleşmişlerdir.
Afşarlar, Avşarlar oymağı:
Türkmen oymağı olan On birinci yüzyıllarında tarihimizde çok önemli roller oynayarak
varlıkları günümüzde kadar birçok ülkede sürmektedir olan Afşarlar Oğuz boyu.
Bozokların Yıldızhan oğulları kollarından meydana gelmektedir.
Selçuklu Devletinden önce diğer Oğuz boyları ile beraber, Kıpçak çölünde Afşarlar
yaşamaktaydılar. 1135–1136 yıllarında Afşarların başkanı Arslanoğlu Yakub Bey
Huzistan’a yerleşmişlerdir. Sonradan Afşarların başına Aydoğdu Küşdoğan geçmiştir,Malazgirt Savaşından sonra, Anadolu’ya Türkmenlerle, Afşarlar, beraber göç ederek,
Selçuklu Devleti’nin üç bölgelerine yerleştirilmişlerdi.
Karamanoğulları Beyliğini kuranlarda Avşar boyundandır.
Avşarların bir bölümü, Akkoyunluların İran’ı ele geçirmişlerdir, Huzistan’a
yerleşmişlerdir. Bugün Afşarlar Malatya ve Doğu Anadolu’da bulunmaktadırlar, ayrıca
İran Urmiye, Herat’a bölgesine Hemedan, Kirmanşah, Nişabur, Kerman’ın güneyinde
yerleşmişlerdir ve Nadir Şah, 1736 tarihinde Afşarlar hanedanını kurmuşlardır.
Günümüzde dağınık, yerleşik olmalarına rağmen bir bölüm Afşarlar adetlerini devam
ettirmektedirler. Bugün Kayseri’nin Pınarbaşı kazasının bağlı köyler Pazarören
bölgesi, Sarız ilçersinde ve Tomarza’nın Toklar bölgesinde Avşarlar bulunmaktadır.
Ayrıca Adana bağlı mağara ilçe köylerinden Ayvad ve Ağdaşlar
Avşarlardırlar, Afşarlar Çukurova Avşar köyleri yanında, Kastamonu, Bolu, Muğla,
Isparta ve Antalya yörelerinde Avşarlar, Afşarlar yaşamaktadırla

[İlteriş Kağan]

Çavuldur, Çavuldurlar boyu:
Tanınan Türkmen yirmi dört Oğuz boyundandır.
Üç okların Gök Han Oğulları kolundandır Çavuldur boyu, 10. yüzyılda diğer Oğuz
boylarıyla birlikte Mangışlak, Siyahkûh yarımadasına yerleşmişlerdir. Bir bölüm
Çavuldur Selçuklularla birlikte Anadolu’ya gelmişlerdir. Bunlardan Emir Çavuldur,
Sultan Alparslan’ın; en yakını olmuştur Çavuldurlardan Anadolu’ya yerleşerek birçok
köyler kurmuşlardır ve bir çoğunlukları
16. yüzyıllarında Kalmukların baskısıyla Kafkasya kuzeyine yerleşmişlerdir.
Türkiye’de olduğu gibi Irak, İran Türk Cumhuriyetlerin dede Çavuldurlar
yaşamaktadırlar
Kaçarlar oymağı:
Tanınan Türkmen oymağı olarak, bugün Türkistan, Azerbaycan, Esterâbat İran ve
Anadolu’da yaşayarak, (1796–1925) tarihlerinde İran’da iktidarı ele alarak, Kaçar
adında hanedan kurmuşlardır.
Moğollar (1206–1320) döneminde, Hazar Denizi kıyılarında oturarak, İlhanlılardan
Hülâgu Hanın (1256–1264), döneminde Kaçarlar; Irak, Suriye ve Anadolu’ya
yayılmışlardır. Timur Han yardımıyla yurtları Türkistan’a yerleşmişlerdir. On altıncı
yüzyılında kurulan Safevî Devleti'nin (1502–1732) kurucusu Şah İsmail’i Hatai (1502–
1524) tarihinde desteklemişlerdir; sonradan Kaçarlar, Kuzey Azerbaycan
yerleşmişlerdir. Kaçarlı Mehmed Ağanın Azerbaycan’da Valisi olmuştur, Kaçarları bir
araya toplayarak güçlenmiştir, İsfahan bölgesinde şahlığını bildirmiştir.
1796’da kurulan Kaçar Devleti, Ruslara karşı mücadele ederek, 19. yüzyılda Avrupa
devletleriyle diplomatik ilişkiler kurmuştur.
Kayı Boyu:
Kayı Boyu Oğuzların Türkmen 24 boyundan biridir. Gün Han Oğulları koluna bağlıdır,
Kayı Boyu, Kayılar Oğuzların Bozok kolu olarak, Osmanlıların bağlı oldukları bir
boydandır.
Kayı boyunun damgası iki ok ve bir yaydır Oğuz Han oğlu Gün Han oğlu Kayı
boyunun atasıdır, ve Oğuz boyların ilk sırasında gelmektedir.
Kayılar, Selçuklularla Anadolu’ya gelmişlerdir, birçok bölgelere yerleşmişlerdir.
Sultan İkinci Murat bu boydan sayılmaktadır ayrıca Kayı boyuna bağlı olan Türkmen
Karakeçili göçebe oymağındandır.
Bugün, Kayı boyu Eskişehir, Mihalıççık, Orhaneli, Isparta, Burdur, Fethiye, Muğla,
Suriye, Çukurova, Gâvur, Sivas, Heleb, İzmir’e bağlı Kınık kasabası Ankara,
Osmaniye Dağı Aydın ve Ödemiş yakınında ve birçok köylere yerleşmişlerdir.
Faraç evi oymağı:
Bu Türkmen oymağı Bayat boyundandır. Musul'un Yunus Peygamber köyünden
Telafer'e yerleşmişlerdir. Ağası Rıza Faraç'tır
Behezliler/ Maksutlu oymağı:
Bu Türkmen oymağı Küçük olmasına rağmen güçlüdür. Hasanköy semtinde
yaşamaktadır. Ağaları Nureddin Ali Maksut, kolları ise Musa Lappa. Şihan, Lappa,
Kedineliler, Mıhan, Merdelli, Ankutlu, Şamar evidir.
Peygamberli oymağı:
Bu Türkmen oymağı Musul'un Yunus Peygamber köyünden Telafer'e yerleşmişlerdir.
Ağaları Şahap Ahmet Peygamberlidir. Türkmen kimliğine bağlı olan güçlü bir
oymaktır.
Harbolu oymağı:
Bu oymak Türkmen olarak milli kimliğini savunmaktadır Ağaları Mahsun Hazma
Harbo'dur. Kollarından Zılhah, Abdolu, Hiymitli, Himetlidir.
İzdolu oymağı:
Irak Güneyde, kuzeyde yaşayan bir Türkmen oymağıdır Semere şehrinde, Rava'dan
Telafer'e yerleşmiştir. Hasanköy bölgesinde yaşamaktadırlar. Ağaları Ömer İbrahim
Izdolu'dur.
Kıpçaklar, Kumanlar oymağı:
Avrupalıların kuzey Türkleri Kıpçakları, Bizanslılar, Kumanos, Macarlar, Kun, Ruslar,
Polovets”, Almanlar, Falben” adileriyle tanınırlar ayrıca onlara Kıpçak, Kıfşak, Hıfşak
diye söylenir. Genellikle, beyaz tenli, Kıpçaklar, sarı saçlı ve mavi gözlüdür. Batı
Göktürklerin bir kolu sayılmaktadır, Kıpçaklar Kimek, Yimek, Kanglı ve Oğuz Türk
boyları ile bağlantıları bulunmaktadır
Güneybatı Sibirya’da İrtiş ve Ural ırmakları yurtlarından, 11. yüzyılda
uzaklaştırılmışlardır. Volga üzerinden batıya bölgelerinde göçmüşlerdir.
Ayrıca Bulgar Türkleri Kıpçaklarla kaynaşarak, Kazan Türklerini meydana
getirmişlerdir.
Kıpçaklar bir devlet hâline gelerek Türkçe konuşmaya Türkçe yazmaya
başlamışlardır. Kıpçak Türkleri Altınordu Hanlığı seki dönemlerde kurmuşlardır.
Altınordu (1437–1552) bu bölgeleri ele geçirmiştir Kazan Kırım (1430–1783)
hanlıklarını kurmuşlardır. Bu hanlıkların nüfusu, Kıpçak Türklerinden meydana gelmekteydi. Kapçaklar Macaristan ve Romanya gibi ülkelere yerleşmişlerdir ve
1250–1382 yıllarında, Mısır’da Kıpçak soylu Memlûk yönetimini kurmuşlardır.