Osman Zeki Üngör kimdir?

[İlteriş Kağan]

İstiklal Marşımızın bestecisi Zeki Üngör'ü ölümünün 54. yılında rahmetle anıyoruz (27/02/1958)

Osman Zeki Üngör kimdir?

(d. 1880,1880 yılı olayları, ölümler, doğumlar ve diğer önemli gelişmeler

İstanbul - ö.İstanbul, Marmara Bölgesi'nde il ve Türkiye'nin en büyük kenti. Tarih boyunca çeşitli imparatorluklara başkentlik yapan, 133 milyar dolarlık yıllık üretimiyle Dünyada 34. sırada yer alır. Türkiye'nin kültür ve finans merkezidir. İstanbul, 41° K, 29° D koordinatlarında yer alır. Marmara kıyısı ve İstanbul Boğazı (Boğaziçi) boyunca, Haliç'i de çevreleyecek şekilde Türkiye'nin kuzeybatısında kurulmuştur.

28 Şubat 1958,28 Şubat Gregorian Takvimine göre yılın 59. günüdür. Sonraki sene için 306 gün var (Artık yıllarda 307).

İstanbul)İstanbul, Marmara Bölgesi'nde il ve Türkiye'nin en büyük kenti. Tarih boyunca çeşitli imparatorluklara başkentlik yapan, 133 milyar dolarlık yıllık üretimiyle Dünyada 34. sırada yer alır. Türkiye'nin kültür ve finans merkezidir. İstanbul, 41° K, 29° D koordinatlarında yer alır. Marmara kıyısı ve İstanbul Boğazı (Boğaziçi) boyunca, Haliç'i de çevreleyecek şekilde Türkiye'nin kuzeybatısında kurulmuştur.

Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası'nın ilk şefi veTürkiye'de çok sesli müziği yayma, tanıtma sevdirme, Türk bestecilerin eserlerini yurtdışında seslendirme amaçlarına hizmet eden Ankara'da yerleşik senfoni orkestrasıdır. Dünyada, kuruluşundan itibaren varlığını kesintisiz sürdüren en eski orkestralardan biridir.

İstiklal Marşı'nın bestecisidir. Besteci, Orkestra şefi, keman virtüozu Osman Zeki Üngör 1880 yılında İstanbul'da doğdu. Muzıka-i Hümayun'da Fasl'ı Cedid'i tertib eden Santuri Hilmi Bey'in torunu; Hacı Bekirzade Hüseyin Bey'in oğlu, Ekremİstiklal Marşı, Türkiye Cumhuriyeti'nin ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin millî marşıdır. Mehmet Akif Ersoy tarafından kaleme alınan bu eser, 12 Mart 1921'de Birinci TBMM tarafından İstiklal Marşı olarak kabul edilmiştir.

Zeki Ün'ün babasıdır. Beşiktaş Askeri Rüştiyesi'nde okudu. 1891'de girdiği Mızıka-i Hümayün'da yeteneğiyle II. Abdülhamid'in dikkatini çekti. Batı müziği öğrenimi görerek konser kemancısı oldu. Büyükbabası Santuri Hilmi Bey'in kurduğu Mızıkai Hümayun faslı Cedidi'nde ve Saffet Atabinen'in ilk defa düzenlediği senfoni orkestrasında başkemancı olarak çalıştı. Binbaşı rütbesiyle de Saray Orkestrası Şefi oldu.Mızıkai Hümayun'da öğretim görevinde bulundu. İstanbul Erkek Muallim Mektebi'nde öğretmenlik yaptı. Bağımsız kadrosu olan ilk Türk senfoni orkestrasıyla Union Française'de haftalık halk konserleri verdi. Musiki Muallim Mektebi'nin müdürlüğünü yaptı. Avrupa şehirlerinde de orkestralar idare ederek konserler veren Üngör; asıl ününü Mehmed Akif Ersoy'un İstiklal Marşını 1922 senesinde besteleyerek elde etti. Cumhuriyet'in İlanı'ndan sonra vazifesini Ankara'ya naklederek Ankara Riyaset-I Cumhur Musıki Hey'eti Şefi oldu. Musıki Muallim Mektebi'nin kurulmasında önemli rol oynayan Üngör; 1924-1934 seneleri arasında bu okulun müdürlüğü vazifesinde bulundu. 1934 senesinde emekliye ayrılan Üngör; bir müddet de Teşvikiye Caddesi'nde Maçka Palas'ta oturmuştur.

Santuri Hilmi Bey’in torunu olan Osman Zeki Üngör 1880’de Üsküdar’da doğdu. 11 yaşındayken saray mızıkasına yazdırıldı. Hüseyin Bey’den keman dersleri ve Safvet Bey (Atabinen) ile D’Aronda Paşa’dan nazariyat dersleri aldı.Daha sonra Senfoni Orkestrası’nda baş kemancı ve Saray Orkestrası şefi oldu. Ayrıca yaylı çalgılar bölümü öğretmenliği ile İstanbul Erkek Öğretmen Okulu’nda uzun süre müzik öğretmenliği yaptı. I. Dünya Savaşı sırasında, birçok Avrupa ülkesinde Kızılhaç yararına konserler veren Osman Zeki Üngör 1926’da Cumhurbaşkanı Senfoni Orkestrası’nın şefliğini ve kendisinin kurduğu Musiki Muallim Mektebi’nin müdürlüğünü yaptı. Kolundaki rahatsızlık nedeniyle 1934’te emekliye ayrıldı. İstiklal Marşı’nın yanı sıra çoğunluğu marş türünde birçok bestesi bulunan sanatçının cenaze töreninde özel izinle askeri bando tarafından İstiklal Marşı çalındı. Bestecimizin mezarı Karacaahmet’te mezarlığında yer almaktadır.

Hayatı ve Eserleri

Santuri Hilmi Bey'in torunu olan Ankara, Türkiye Cumhuriyeti'nin Başkenti, dünyanın 40. büyük şehri. Nüfusu 2007 nüfus sayımına göre 4.466.756 kişidir. Topraklarının büyük bölümü İç Anadolu Bölgesi'nin Yukarı Sakarya bölümünde yer alan Ankara ilinin merkez kenti'dir. Rakımı ortalama 890 metredir. Osman Zeki Üngör, 1880 yılında Üsküdar İstanbul'da doğdu. On bir yaşındayken Musika-i Hümayûn'a (saray orkestrasına) alındı ve keman bölümünü bitirdi.

Orkestradaki başarısı

Osman Zeki Üngör (d. 1880, İstanbul - ö. 28 Şubat 1958, İstanbul), Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası'nın ilk şefi ve İstiklâl Marşı'nın bugünkü halinin bestecisidir. II. Abdülhamit'in dikkatini çekti ve konser kemancısı olarak yetiştirildi. Opera orkestrasına başkemancı tayin edilerek Vondra Bey'den sonra uzun yıllar başkemancı olarak çalıştı. Binbaşı rütbesine terfi eden Zeki Üngör, daha sonra Saray orkestrasına şef oldu.

Osman Zeki Bey, Safvet Atabinen'in oluşturduğu senfonik orkestrada da başkemancı olarak görev aldı. Bir süre sonra yaylı çalgılar bölümü öğretmenliğine atandı. İstanbul Erkek Muallim Mektebi'nde müzik dersleri verdi.

Onun döneminde ilk Türk orkestrası konser için Avrupa'da turneye çıktı.Sultan İkinci Abdülhamid, 21 Eylül 1842 tarihinde İstanbul'da doğdu. Babası Sultan Birinci Abdülmecid, annesi Tir-i Müjgan Kadın Efendi'dir. Annesi Çerkezdir. Sultan İkinci Abdülhamid çok küçük yaşta iken annesini kaybettiği için öksüz büyüdü ve onu üvey annesi Piristu Kadın yetiştirdi. Çocukluğunda çok zayıf bir bünyeye sahip olan Sultan İkinci Abdülhamid sık sık hasta olurdu.

I. Dünya Savaşı sırasında Musika-i Hümayûn'la Viyana, Berlin, Dresden, Münih, Budapeşte ve Sofya'da şef olarak konserler verdi (Aralık 1917-Ocak 1918). Bu gezi dönüşünde Union Française'de haftalık konserler yönetmeye başladı.

1924'te Ankara'da çok beğenilen iki konser veren topluluk, Cumhuriyet'ten sonra Riyaset-i Cumhur Musiki Heyeti adı altında cumhurbaşkanlığına bağlandı ve Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası'nın çekirdeği oluştu. Uzun süre Musiki Müesseseleri Müdürü ve Gazi Musiki Muallim Mektebi Müdürü olarak görev yaptı. Topluluğun ilk şefi olan Osman Zeki, 1934 yılında sağlık nedeniyle emekliliğini istedi. İstiklal Marşı dışında, çoğu marş türünde başka yapıtlar da bestelemiştir.

1958 yılında hayatını kaybeden sanatçının cenazesi, Karacaahmet'te toprağa verilmiştir.

Başlıca eserleri: İstiklal Marşı, İlim Marşı, Azmü Ümit Marşı, Töre Marşı, Türk çocukları, Cumhuriyet Marşı. 

Osman Zeki Üngör