İç düşmanların kişilik örnekleri

[İlteriş Kağan]

Atatürk, gençliğe hitabesinde, dikkatimizi, iç ve dış bedbahtlara çeker. Bunları, genel olarak, şöyle tanımlar: Bağımsızlığımızın düşmanı olan, bizi, ekonomimizi geliştirme gayretinden, böylece, gelişme hedefimize erişmekten alıkoyan, iki kuvvet vardır. Biri dış düşmanlar, dış bedbahtlardır. Bunlar, ülkemizi sömürge yapmak isteyenlerdir; bunun için de, akılcı olmamızı, istemeyenlerdir… Ancak bizim için, dış düşmanlardan daha zararlı, daha öldürücü birileri daha vardır ki, onlar da, iç bedbahtlardır; aramızdaki hainlerdir. Bunlar “biz büyük bir devletin yardımı olmaksızın, varlığımızı koruyamayız” der, dış düşmanlara yanaşır, onlara hizmet ederler. Milli bağımsızlığımızın, en büyük düşmanı, asıl bunlardır…

15 Mayıs 1919 tarihinde, Yunan, İzmir’i işgal ediyor. Devletin valisi, Kambur İzzet, iç bedbahtlardan biri olarak, memurlarından “Yunan birliklerinin, özel bir tören ve saygı ile kabulü”nü ister. Halife ve Padişah Vahdettin’in, İstanbul Hükümeti, Adliye Nazırı, Ali Rüştü’nün, İstanbul basınında yer alan, 12 Temmuz 1920 tarihli demecinin bir bölümü şöyledir: “General PARASKEVOPULOS’un ordusu, şimdi sürat ve şiddetle, harekâta devam edecek olursa, birkaç haftada, Ankara surları önünde bulunacaktır. Yunan ordusunun başarısı için dua ediniz! Bu ordu (yani Yunan ordusu) bizim ordumuzdur!”

Vali, Kampur İzzet ve bakan Ali Rüştü’yle aynı kişilikte olan, diğer bazılarını da sayalım: Artin Cemal, Sait Molla, Ali Galip, Refi Cevat Ulunay, Şeyh Sait, Ali Batı, Anzavur, Çerkes Ethem, Damat Ferit, Ali Kemal … Türk genci, bunların adlarını ve yaptıklarını, zihnine kazımalıdır. Çünkü, bu kişilikler, her dönemde vardır; bugün de siyasette, yönetimde, üniversitelerde, medyada, hurafecilikle iş başındadırlar… “İç bedbahtların”ın tanınması, tarihimizdeki tiplerini iyi bilmekle olur… Bu amaçla, yukarıda adı geçenlerden birinin, Sultan Vahdettin’in gözde sadrazamı, Damat Ferit’in kişiliğini yazıyorum… Bu “iç bedbaht”ın, unuttuğumuz bazı iğrenç özelliklerini, hatırlayalım… Atatürk, milletiyle el ele, Anadolu’da, düşman işgaline karşı, bin bir zorlukla boğuşurken; Damat Ferit’in, ne dolaplar çevirdiğini, tarih belgelerini sıralayarak, ortaya koyalım...

***

1918

- Damat Ferit, Ayan Meclisi’nde, Meclis-i Mebusan’ın, feshini ister.

1919
- Damat Ferit’in, General WEBB’e söyledikleri: “Ben ve Sultan, Allah’dan sonra, umudumuzu İngilizlere bağladık.”

- Amiral WEBB’in raporu: “Hükümet, yeni tutuklamalara başladı. İtaatli bir ata, fazla antrenman yaptırıyoruz. Daha fazla adam tutuklarsak, bu hükümet istifa eder. Daha iyisini bulamayız. Sadrazam, her valiye, bir İngiliz danışman atamak istiyor. Bizi mahcup ediyorlar (General demek istiyor ki, öyle vatan hainleri ki bunlar, biz istemeden, onlar bize yaranmaya çalışarak, bu utanmazlıklarıyla, utanmazları bile utantırıyorlar)… Damat Ferit Hükümeti, düşünülmesi mümkün olan, en İngiliz yanlısı hükümettir.”
Damat Ferit’in demeci: “Fransa’ya savaş ilan etmek, insanlığa savaş ilan etmektir.”

- Damat Ferit, İngiliz Yüksek görevlisi, Amiral CALTHORPE’a, şöyle der: “Vahdettin’in takip ettiği amacın, Osmanlı Hükümeti’ni, İngiliz Devleti’ne, mutlak bir teslimiyetle bağlamak olduğunu” söyler ve Vahdettin ile birlikte hazırladıkları, İngiliz mandası isteyen, şaşırtıcı projeyi sunar.

- Damat Ferit, İngiliz yetkililere “Ermenilere, doğuda özerklik verilebileceğini” bildirir.

- Yüksek görevli CALTHORPE’un raporu: “Damat Ferit, İngiliz mandası istiyor. Padişah, yalnız kendi kişisel güvenliğini düşünüyor.”

- Fransız Başbakanı CLEMENCEAU, Barış Konferansı adına, Damat Ferit’e, aşağılayıcı bir yanıt verir. ***

- Damat Ferit, Erzurum Kongresi’ni yasaklar ve Atatürk’ün tutuklanmasını ister.
- Damat Ferit, İngiliz Yüksek görevlisi Müsteşarı, Tom HOHLER’den “Gereklilik halinde, Padişah ve kendilerinin güvenliklerini, İngilizler tarafından korunup korunmayacağını” sorar.
- Damat Ferit, İngilizlerden “bütün tutuklu Türkleri, Malta’ya götürmelerini” ister.
- Damat Ferit Hükümeti, bütün illere “Kuva-yı Milliye’nin dağıtılması” emrini verir.
- Damat Ferit’in demeci: “Mustafa Kemal hareketi, çabuk geçen bir heyecandır; askerî bakımdan önemsizdir, halk hükümete sadıktır.”
- Damat Ferit, İngilizlerle, gizli bir anlaşma imzalar.
- J. De ROBECK’ten, Vahdettin’in, hayatı için güvence ister.
- Amiral WEBB’in raporu: “Eski sadrazam Damat Ferit, Padişah’ın, tahtından indirileceğinden kaygı duyduğunu söyledi.”
1920
- Amiral WEBB’in raporu: “Damat Ferit, İngiltere’ye teveccüh göstermek için, her istediğimiz kimseyi, tutuklamaya hazırdır.”
- Damat Ferit, Yüksek görevli J. de ROBECK’ten, Anzavur kuvvetleri için silah ister.
- Damat Ferit Hükümeti, Anzavur’a, paşalık unvanı verir ve yeniden, Balıkesir Mutasarrıflığı’na atar.
- Damat Ferit, millî hareketi, bir beyanname ile kınar.
- Damat Ferit, J. de ROBECK’e “M. Kemal’e karşı, Kürtleri, birlikte kullanmayı” teklif eder.
- Kuva-yı İnzibatiye Birliği’ne, sancak verir ve birliğin 1. Alayı’nı, İzmit’e gönderir.
- TBMM, Damat Ferit’i, vatandaşlıktan çıkarır.
- Yüksek görevli J. de ROBECK’den, Lord CURZON’a: “Sadrazam Damat Ferit, gelecekteki hanedanlık için, İngiliz himayesini istedi ve yeni yetişecek şehzadenin, tamamen İngiliz dostu olarak yetiştirileceğini söyledi.”
- Ankara İstiklal Mahkemesi, Hıyanet-i Vataniye Kanunu uyarınca, Damat Ferit, idama mahkûm etti.
- Damat Ferit’in, İngiliz Yüksek görevlisi, J. de ROBECK’e teklifi: “Kürtleri, Mustafa Kemal’e karşı, birlikte kullanalım.”
- Yüksek görevli, J. de ROBECK’ten, Lord CURZON’a: “Güvenebileceğimiz tek sadrazam, Damat Ferit yerinde kalabilirse, bize çok yararlı olabilir. Halk, çok muhalefet ederse, onu orada tutmanın yararı yok.”
- Damat Ferit, milliyetçilere karşı, VENİZELOS’la anlaşmak üzere, M. PAİLLARES’i, gizlice, Yunanistan’a gönderir.
- Damat Ferit, İngilizlerden, Milli Mücadele’yi söndürmek için, 15 bin asker ve 25 bin jandarmanın silahlandırılmasına, izin verilmesini ister.
- İşgalcilerin, Ankara’ya bir heyet gönderilmesi isteğine, Damat Ferit karşı çıkar. Fransız Yüksek görevlisi, bu nedenle, Damat Ferit’in, görevden uzaklaştırılmasını ister.
- Damat Ferit’in, J. de ROBECK’e açıklaması: “Padişah, milliyetçi eğilimli bir hükümetle, çalışmaya rıza göstermektense, belki de tahtını bırakacaktır.” (Damat Ferit burada, Vahdettin’in de milli olmadığını ve milli olmayan hainlerle çalışmak istediğini, dolaylı yoldan, düşmanlara, itiraf ediyor)
- Ankara İstiklal Mahkemesi, Damat Ferit’le, Sevr’i imzalayan, Hadi Paşa, Rıza Tevfik ve Reşat Halis’i, idama mahkûm eder.
- Yüksek görevliler, Ankara’yı, Sevr Antlaşması’nı kabul etmesi için, ikna ile görevli bir heyet göndermesi hakkında, Damat Ferit’e nota verir.
1922
- Damat Ferit İstanbul’dan gizlice kaçar.
1923
-Damat Ferit, Nice’de (Fransa) ölür.
Bir “iç bedbaht”ı, anlayış ve eylemleriyle, daha yakından tanımış, Türk milleti, canını dişine takmış, bir ölüm kalım savaşı verirken, onun, neler yaptığını, görmüş bulunuyoruz. Şimdi, bu gözlem verilerine dayanarak, genelleme yoluyla, onun bir, ihanet resmini, çizmeye çalışalım. Bu ihanet resmi, günümüzdeki örnekleriyle, işlevsel benzerlik taşıdığından; günümüzdeki benzerlerini, tanımamızı kolaylaştıracaktır… Bu şahsın, ahlaktan nasibi yoktur; bencildir, önce kendi can güvenliğini ve rahatını düşünür. Şahsî çıkarları, her değerden önce gelir. Milli duygulardan, eser yoktur. Milletini değil, kendisine makam veren, efendisini ve onun geleceğini düşünür. Kendi çevresini, unvan ve makama boğar… Millete, sevgi ve saygısı yoktur, milletimize güvenmez. Millî iradeye ve egemenliğe inanmaz. Milli harekete karşıdır, milliliğimizi eleştirir, kınar. Milletin hukukuna, sahip çıkanları, küçük görür… Ne kendine, ne milletine güveni olmadığından, bütün umudunu, yabancı güçlere bağlamıştır. Yabancı yönetimi altına girmeye, hazırdır. Hiç utanmadan, manda yönetimi ister. Haindir, kendi halkına karşı, yabancı bir devletle, işbirliği yapar. Dış bedbahtların, gözüne girmeye çalışır. Örneğin, İngiltere’yi memnun etmek için, millet zararına, hatta yurtseverlere karşı, ülkeyi bölme pahasına, her şeyi, ne istenirse yapmaya hazırdır. Tam anlamıyla, yabancıya bağımlıdır, ülkenin savunulması için bile, yabancıya muhtaçtır, silahı bile ondan ister… Dış bedbahtların, tam güvenini kazanmıştır. Yabancılar, onun hizmetlerinden, sağladığı kolaylıklardan, son derecede memnundur. Ondan daha iyi bir hizmetkâr, bulamayacaklarını düşünürler. Kendisini destekler, iktidarda kalmasını isterler… İç bedbaht, yabancıya karşı, aşağılık duygusu içindedir, Avrupalıyı çok yüksek görür. Yurtseverlere, milliyetçilere, millî kuvvetlere düşmandır, onların, vatan uğrundaki etkinliklerini, engellemeye çalışır; hatta dağıtılmalarını, tutuklanmalarını, sürülmelerini ister. Bunu yabancı bir devletten de ister. Vatan sevgisi yoktur. Yabancının, ülkemiz zararına, her isteğine, hatta ülkemizin, bölünmesi isteğine bile, boyun eğer… Yabancılardan, hakaret görür, sorun yapmaz. Kullanılır, işi bitince atılacaktır…

Kaynak:
Turgut ÖZAKMAN, 1881-1938 Atatürk, Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet Kronolojisi, Bilgi Yayınevi, İstanbul, 1999