Ey Türk Kızı

[İlteriş Kağan]

"Dünyanın en demokrat kavmi eski Türkler olduğu gibi en feminist nesli de Türklerdir. Zaten feminizm, demokrasi yani eşitliğin kadınlara ait tecelisinden ibarettir. Eski Türk toplumunda kadının üzerinde hiçbir kısıtlama yoktu. Esasen Türk kadını çağdaş, diğer toplumlarda olduğu gibi bütün haklardan mahrum, mazlum bir zümre değildi.

Özgürdü ve toplumdan da saygı görmekteydi. Daha da önemlisi kadın, erkekle birlikte ailenin bütün etkinliklerine katılmaktaydı. Hatta o, erkekler gibi ata binmekte, silah kullanmakta, avcılık yapmakta ve güreş tutmaktaydı.Hunlarda kadınlar ailede ve toplumda mazlum bir zümre değillerdi.

Tarihte ilk kadın Hükümdar iskit saka Türklerinin Hükümdarı Tomris hatundur. Türklerde kadınlar ev arkadaşlığı, savaşma, avcılık, aile işlerinin yürütülmesi gibi görevlerinin yanında devlet yönetiminde de yer almışlardır. Örneğin, Büyük Hun Devleti hakanı Mete, komutan; hatunu ise, diplomat rolünde idiler.

Göktürk anıtlarında Bilge Kağanın “Tanrı, Türk milleti yok olmasın diye babam (İlteriş) Kağanla anam (İlbilge) Hatunu yüceltti” şeklindeki ifadesiyle Han buyruklarının başındaki “Han ve Hatun buyurur ki…” şeklindeki ifadeler, kadının toplum içinde önemli bir yeri ol­duğunu gösterir. VII. asırda ve henüz Uygur Devleti kurulmamışken, Uygur reisinin anası Uluğ Hatun, dâvalara ba­kıyor, ihtilâfları çözüyordu ve bu sayede Uygurlar arasında bir nizam kurulmuş bulunuyordu.

Erkeklere tanınan bütün haklar kızla­ra da tanınırdı. Kızlar da ata binmeyi,kılıç ve ok kullanmayı öğrenirlerdi. Eski Türklerde kadınların erkekten kaçma adeti yoktu. Düğünlerde kadın erkek birarada eğlenirler, birlikte halay çekerler­di.

Bununla beraber bütün kaynaklar es­ki Türklerde fuhuş ve zinanın bulunma­dığında ittifak ediyorlar. Çünkü töreye göre, zina en büyük suçlar arasındaydı ve ölüm cezası uygulanırdı.Türkler genellikle dışarıdan evlilik tercih edilmekteydi. Daha doğrusu oğlanlar dışarıdan evlendirilmekte, kızlar da dışarıya verilmekteydi. Bundan maksat, akraba sayısını artırmak, karşılıklı olarak
birbirlerinin destek ve himayesini kazanmaktı.

Eski Türklerde 7 göbek akrabayla evlenmek ensest olarak kabul ediliyordu.Günümüzde Kazak,Kırgız Türkleri 7 göbek ataya kadar bilir ve 7 göbek akrabaya kadar evlenmezler. Öte yandan eski Türk toplumunda tek eşle evlilik hakimdi."

Dr. LATİFE KABAKLI ÇİMEN