Atatürk'ün düşüncesindeki T.C bayrağı

[İlteriş Kağan]

[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]



Osmanl?'dan, Cumhuriyet'e geçi?te yaz?dan hukuk sistemine kadar birçok ?ey de?i?tirildi. Ancak Osmanl?'n?n tek bir sembolüne dokunulmad?




Mustafa Arma?an'?n yaz?s?

Atatürk "bayrak ink?lab?" da yapmak istemi?
Cumhuriyet'in Osmanl?'dan kopmu? yepyeni bir devlet oldu?u söylenir. Atatürk döneminde devletin isminden hukuk düzenine, yaz?s?ndan ideolojisine kadar de?i?tirilmedik pek az ?ey kalm??t?r.Ancak ink?lap f?rt?nas?nda bir tek Osmanl? sembolüne dokunulmad?.
O da, ?stiklal Mar??'nda çehresini çatmas?ndan tarifsiz kederlere dü?tü?ümüzü her gün hayk?rd???m?z ay y?ld?zl? al bayra??m?zd?.
Peki neden dokunulmad? acaba al bayra?a? Hiç de?i?tirilmesi gündeme geldi mi? Geldiyse nas?l? Ve Atatürk ay y?ld?zl? bayrak yerine hangi bayra?? getirmeyi dü?ünmü?tü?
Bu konular öteden beri konu?ulur ama yaz?l? de?il de, sözlü kaynaklara dayan?rd?. Burada yaz?l? bir kayna?a dayanarak Atatürk'ün Türk bayra??n? de?i?tirmeyi dü?ündü?ünü fakat bir sebeple vazgeçti?ini görece?iz.
Kaynak, Atatürk'ün yak?n?nda bulunmu? ve Zübeyde Han?m'la yapt??? görü?meler sayesinde aile kökenleri konusunda bizi k?smen ayd?nlatm?? bulunan Enver Behnan ?apolyo'dur. Yaz?n?n künyesi: "Atatürk ve bayrak", Türk Kültürü, say?: 97, Kas?m 1970, s. 30-31.
Enver Behnan ?apolyo, Atatürk'ün yaveri Muzaffer K?l?ç'la çok samimidir. Devrimlerin h?zla sürdü?ü günlerden birinde olmal?, ?apolyo sorar, K?l?ç da cevaplar:
- Atatürk bayra??m?z? de?i?tirmeyi dü?ünüyor mu? Sen bir ?ey duydun mu?
- Gök bayra?? kabul etmeyi dü?ünüyor!
- Gök bayrak m??
- Evet! Atalar?m?z?n kulland??? gök renkli bayra??[n] yeni devletin bayra?? olmas?n? dü?ünüyor, fakat daha bir ?ey yok!
"Gök renkli bayrak", yani Göktürklerin Cumhurba?kanl??? forsunda da yer alan mavi zeminli ve ortas?nda da bozkurt kafas? bulunan bayrakt?r Atatürk'ün kafas?ndaki Cumhuriyet'in bayra??...



[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
Merak?n? yenemeyen ?apolyo, i?in pe?ini b?rakmaz. Atatürk'ün Türk bayra?? olarak, gök bayra?? dü?ünüp dü?ünmedi?ini, Cumhurba?kan? Celal Bayar'a da sorar. Bayar, Muzaffer K?l?ç'?n sözlerini do?rulayan bir cevap verir:
- Atatürk, Cumhuriyet'in resmî bayra??n? gök bayrak olarak kabul etme?i dü?ünmü?tü, fakat bu hususta hiçbir ne?riyat yap?lmad???ndan, bu bayra?? kabul etmediler.
Celal Bayar'?n sa?l???nda, üstelik de Türk Kültürünü Ara?t?rma Enstitüsü gibi resmî destekli bir kurumun dergisinde ç?kan bu yaz? üzerinde dü?ünmeye de?er.
Celal Bayar'?n sözlerine göre e?er gök bayrak üzerine yeterli yay?n yap?lsa ve muhtemelen belgeler tatminkâr bulunsayd?, bugün al bayra??m?z?n yerinde mavi zemin üzerine kurt kafas? bulunan Göktürk bayra??n? kullan?yor olacakt?k.
Enver Behnan Bey sözlerini ?öyle noktal?yor:
"Atatürk harsta [kültürde] milliyetçi, medeniyette Bat?l? idi. Demek oluyor ki, gök bayrak onun mefkûresinde [idealinde] ya??yordu. Gök renkli bayra?? kabul etmeyi dü?ündü, fakat çok güzel olan al bayra??m?zdan da vazgeçemedi. (...) ?imdi O'nun kabrini kaplayan semada gök bayra?? hayal ediyorum!"
D??i?leri Bakanl???'n?n Lozan hatas?
D??i?leri Bakanl???'nda Ahmet Davuto?lu rüzgâr? kendisini hissettirmeye ba?lad?. Nitekim 19 May?s'?n Yunanistan'da resmen "Pontus günü" olarak an?lmas? ve buna hükümet yetkililerinin de kat?lmas?na "misilleme" olarak D??i?leri Bakanl??? hem bir k?nama yay?nl?yor hem de Lozan'?n bir maddesini hat?rlat?yordu. Aç?klama, ayn? zamanda tarihle ilgili ince bir noktay? da gündeme getiriyordu. Bizimle ilgili k?sm? ?uydu:
"Bu vesileyle, Kurtulu? Sava??m?z s?ras?nda Yunanistan'?n Anadolu'da tevessül etti?i vah?et ve mezalimi ve bu ba?lamda, Lozan Antla?mas?'n?n 59. maddesinin, 'Yunan ordusu veya yönetiminin sava? hukuku kurallar? hilaf?na Anadolu'da sebep olduklar? y?k?m?n Yunanistan taraf?ndan tazmin edilmesi'ni öngördü?ünü hat?rlatmak isteriz."
Yerinde bir tespit; ancak yan?lt?c? bir bilgi. Lozan'?n sözü edilen maddesinde 'tazminat' kelimesi asla geçmez. Ya hangi kelime geçer? "Tamirat" kelimesi vard?r ama "tazminat" yoktur. ?ngilizcesi "reparation", Frans?zca metinde ise "reparer" ?eklinde ifade edilmi?tir.
Zaten e?er D??i?leri Bakanl???'n?n aç?klamas?nda geçti?i gibi, Lozan'da Yunanistan'? 1 lira bile olsa "tazminat"a mahkûm ettirebilmi? olsayd?k, bu, dünya önünde Yunanistan'?n suçlu oldu?unu ilan anlam?na gelecekti. Sadece sava?ta Anadolu'ya verdikleri zarar? tamir ettirme ?art?n? antla?maya koydurabildik.
Ancak ?smet Pa?a, b?rak?n D??i?leri'nin aç?klamas?nda geçti?i gibi 'tazminat' almay?, Yunanl?lar?n resmen ödemeyi kabul ettikleri 'tamirat' bedelini dahi Venizelos'a ba???lam??, sanki avukatl??? kendisine dü?mü? gibi, Yunanistan'?n 4 milyar alt?n Frank tutar?ndaki tamirat bedelini ödeyecek malî durumu olmad???n? söyleyerek TBMM'nin bütün ?srarlar?na ra?men Yunanl?lar? affetmi?, Meclis'te yapt??? konu?mada ise "Bar???n bir an önce gerçekle?mesi için taraf?m?zdan büyük bir fedakârl?k" yap?ld???n? ileri sürmekten çekinmemi?ti.
Peki ?smet Pa?a'ya sormazlar m?? Madem Yunanl?lar?n malî durumu bu paray? ödemeye müsait olmad??? için affediyorsunuz, peki Türkiye'nin durumu çok mu müsait idi de Lozan'da Osmanl? borçlar?n? son kuru?una kadar ödemeyi taahhüt ettiniz? Hiç de?ilse bu borcun 4 milyar alt?n Frank tutan k?sm?n? Yunanistan'?n üzerine y?ksayd?n?z.
Ben de ne söyledi?imin fark?nda de?ilim. Bizim bütün borcumuz ne kadard? ki, 4 milyar oradan dü?ülsün! Aç?n kitaplar? bak?n, 1933 y?l?ndaki konsolidasyonla borcumuz 962 milyon Franga ba?lanm??t?, yani yakla??k bizim Yunanistan'dan alaca??m?z?n dörtte birine. ?öyle diyelim: Yunanistan'a lütfetti?imiz miktarla Osmanl?'dan kalan borcu biz 4 defa fazlas?yla ödeyebilir, hatta cebimizde yüklüce bir para bile kalabilirdi.
Nedense Osmanl? borcunu ödeye ödeye bitiremedi?imizi dillerine dolayan ?smet Pa?a kafas?ndakiler, Yunanistan'a bunun 4 kat?n? hibe etti?imizi söylemeyi unutuyorlar. Biraz ciddiyet beyler!
Daha Lozan'da yapt???m?z o me?hur hesap hatas?na de?inmedik. Maliye memuru Hüsnü Himmeto?lu sayesinde çift hesaplanan bir borcumuz ortaya ç?km??t?. Ne kadard? biliyor musunuz bu borç miktar?? Tam 300 milyon lira! 300 milyon liray? gözden kaç?ranlar orta halli bir memur kadar hesap kitap bilmiyorlarsa, "Lozan'? biz kimlere emanet etmi?iz?" diye yeniden dü?ünmemiz gerekmiyor mu? [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]