Mehmet Rifat Börekçi

tarafından **erzurumlu25** Çarş. 6 Haz. 2012 - 4:39

Börekçizade Mehmet Rifat Efendi, (veya, [Soyadı Kanunu]'ndan sonra, Mehmet Rifat Börekçi, Ankara'nın yerlisi ve müftüsü sıfatıyla, Kurtuluş Savaşı'na ve Mustafa Kemal Paşa'ya önemli destekte bulunmuş bir din adamıdır. Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk Diyanet İşleri Başkanlığı'nı üstlenmiştir. Kısa bir dönem milletvekilliği de yapmıştır.

Milli Mücadele'de Şeyhülislam Dürrizade'nin fetvasına karşı Ankara Fetvası'nı ilan etti. Fetva 153 müftü tarafından imzalanarak dağatıldı. Bunun üzerine 24 Nisan 1920 tarihinde padişah imzasıyla Ankara Müftülüğünden alındı ve Divan-ı Harb-ı Örfi tarafından Kuva-yı Milliye'cilere katılmaktan ölüme mahkûm edildi.

1860'ta Ankara'da Beynam köyün'de doğmuştur. Babası Börekçizadelerden Ali Kazım Efendi'dir. Mehmet Rifat Efendi, ilk ve orta öğrenimini Ankara'da tamamladıktan sonra yüksek öğrenim için İstanbul'a gitmiştir. Burada Beyazıt Medresesi müderrislerinden Atıf Efendi'nin derslerine devam edip dini yüksek ilimleri tahsil ederek icazetname (diploma) almaya hak kazanmıştır.

Mustafa Sabri Efendi'nin Kuvay-i Milliyecilerin katline ilişkin fetvasına karşı fetva yazarak Milli Mücadeleyi desteklemiş ve Mustafa Sabri Efendi'nin fetvasını geçersiz kılmıştır.

İlk memuriyetine Ankara-Fazliye Medresesi'nde öğretim üyesi olarak başlayan Mehmet Rifat Efendi, 10 Ekim 1898'de Ankara İstinaf Mahkemesi üyeliğine getirildi. 25 Kasım 1908 tarihinde de Ankara Müftüsü oldu. Ayrıca 1911 yılında bir müddet Sivrihisar Kaymakamlığı görevini de vekaleten yürüttü. Bu arada memuriyetinin yanı sıra, eğitim-öğretime olan ilgisini devam ettirdi. Bu cümleden olarak, 1918'de Musile-i Süleymaniye (Süleymaniye Medresesinde büyük müderrislere verilen bir unvan) payesi ile Bursa Müderrisliği kendisine tekrar tevcih edilmiştir. 1920'de "İzmir Paye-i Mücerridi" ve yine aynı yılda "Mahreç Payesi"ne layık görülmüştür. Mehmet Rifat Efendi, göstermiş olduğu bu başarılarının bir mükafatı olarak, 1920'de de her türlü devlet hizmetlerinde güzel işler görenlere iftihar ve imtiyazı mucip olmak üzere çıkarılan "Dördüncü Rütbeden Osmani Nişanı" ile ödüllendirilmiştir.

Mehmet Rifat Efendi, 23 Nisan 1920'de toplanan TBMM 1. Dönem'e Menteşe (Muğla) mebusu olarak girdi. Ancak Müftülük görevini tercih ederek, daha sonra milletvekilliğinden istifa etti. Bu arada 23 Aralık 1922-30 Mart 1924 tarihleri arasında Şer'iye Vekaleti Heyet-i İftâ azalığında bulundu. 4 Nisan 1924'te de yeni kurulan Diyanet İşleri Başkanlığı'nın ilk başkanı oldu. Soyadı Kanunuyla Börekçi soyadını alan Mehmet Rifat Efendi, vefatına kadar (5 Mart 1941) bu görevde kaldı.

Kendisi gibi ileri derecede yurtsever olup Kuvayı Milliye yi destekleyen diğer bir örnek Ulukışla Müftüsü Mehmet Bahaeddin Efendidir. Toros'ları geçerek işgale gelen Fransızların hemen püskürtülmesinde rol oynamıştır.