TÜRK VERGİ SİSTEMİ

[İlteriş Kağan]

TÜRK VERGİ SİSTEMİ
1-Ticari teammüle uygun iskontalar, katma değer matrahına dahil değildir.
2-Üründen pay alma, zirai faaliyet sayılmaz.
3-Kiranın ayın olarak tahsil edilmesi halinde alınan aynı değer, emsal bedelidir.
4-Hilafına hüküm olmadıkça gelir vergisi mükellefin veya sorumlusunun beyan işlemi üzerine tarh olunur.
5-Motorlu taşıtlar vergisi, ocak-temmuz aylarında ödenir.
6-Sigorta teknik ihtiyatları,kurum kazancının tesbitinde gider olarak indirilebilir.
7-Kollektif şirketler, kurumlar vergisi mükellefi değildir.
8-Hesap dönemi takvim yılı olan bir anonim şirket, kurumlar vergisi beyannamesini 15 nisan akşamına kadar verecektir
9-Yurtdışına çıkan dar mükellef elde ettiği kazanç ve iratlara ait beyannameyi 15 gün sürede verir.
10-Bir çiftçinin tarlasında yetiştirdiği domatesten elde ettiği kazanç, kaynak teorisine göre mali gelir sayılmaktadır.
11-Kaynak teorisi,gelirin üretim faktörlerinden biri veya kaçının etkisi sonucu ortaya çıkmasını açıklayan teoridir.
12-menkul sermaye iradında, tahakkuk esası geçerlidir.
13-Vergi blançosu hazırkanırken dikkate alaınacak öğeler:Gider, amortisman, değerleme, muafiyet ve istisnalar.
14-Telif kazançları istisnasından yararlananların vergi karşısındaki durumları, vergi kaynaktan kesilir.
15-Zirai faaliyetle uğraşan kollektif şirket ortaklarının kazançları, Ticari kazanca göre vergilendirilir.
16-Sermaye , ticari kazançta beyan edilen gelirlerden indirilmez.
17-Gelir vergisinde uygulanan tarh usuller;İkmalen, resen, idarece, beyana dayalı.
18-Vergi alacağının, kanunlarda gösterilen matrah ve nisbetler üzerinden vergi dairesi tarafından hesaplanması işlemine tarh denir.
19-11-Motorlu taşıtlar vergisi, harcamalar üzerinden alınan bir vergi değildir.
20-Motorlu taşıtlar vergisi tarifelerinde tarifelerinde yer alan vergilendirme ölçütleri;Yaş, motor silindir hacmı, motor gücü, oturma yeri sayısı.
21-Emlak vergisinde beyan yöntemi 2002 yılından bu yana kaldırılmıştır.
22-Gelir vergisinde sosyal adaleti sağlamak için ödeme gücü ilkesine göre vergileme anlayışı benimsebmiştir.
23-Maden arama ve işletme hakkının kiraya verilmesi suretiyle elde edilen kazanç, gayri menkul sermaye iradıdır.
24-Ticari faaliyette uğraşan anonim şirketi ortağının geliri, menkul sermaye iradıdır.,
25-Telif hakkının müellefleri tarafından satışı halinde gelir, serbest meslek kazancıdır.
26-Kaynaktan kesilen vergilerde tarhiyatın muhatabı, vergi sorumlusudur.
27-Kurumlar vergisinde tarhıyatın mükellefi, kurum tüzel kişiliğidir.
28-Doğal afetler sebebiyle yıkılan binalara ilişkin muafiyet süresi 10 yıldır.
29-Motorlu taşıtlar vergisi her yıl değerlendirme oranına göre artırılır.
30-Veraset ve intikal vergisi Türkiye de ilk defa 1926 yılında uygulanmaya girmiş ve günümüzde miras payı yöntemine göre vergilendirme yapılır.
31-Tertip kar payı, ödenmiş sermaye üzerinden ayrılır.
32-Apartman adının değişmesi emlak vergisi değerini değiştiren nedenlerden biri değildir.
33Miras, kaynak teorisine göre gelir sayılmaz.
34-Ülkemizde uygulanan veraset ve intikal vergisi, veraset vergisidir.
35-Tasfiyeye giren bir şirketin tasfiye karı hesaplanırken, servet değerine göre hareket edilir.
36-Takvim yılı içerisindem alınan taşıtın motorlu taşıtlar vergisi, kayıt ve tescilin yapıldığı tarihte vergilendirilir.
37-Katma değer vergisi, verginin oto kontrolünü sağlar.
38-Zirai kazançlar, kurumlar vergisinde stopaj yapılamaz.
39-Veraset yoluyla gerçekleşen intikallerde beyanname, ölen kişinin ikametgahının bulunduğu yerdeki vergi dairesine verilir.
40-Basit usule tabi olan mükelleflerin, defter tutma zorunlulukları yoktur.
41-Müteşebbisin işe başladığı zaman işletmeye koyduğu ekonomik değerlerin toplamına, ÖZ SERMAYE denir.
42-Öz semaye hesaplanırken yedek akçe borç kalemi olarak düşürülmez.
43-Veraset ve intikal vergisi, servet vergi türüdür.
44-Dar mükellef kurumların zirai kazançları, kurumlar vergisi kesinti yapılmaz.
45-TBMM üyelerine ödenen paralar , ücret gelir türüdür.
46-Alacak faizi, menkul sermaye iradidır.
47-Konut kirası, gelir vergisi kesintisine tabir.
48-Türkiyede vergi beyannamelerinin ancak %4-5 inin denetim elemanlarınca incelenip diğer mükelleflerin denetlenememesinin en önemli nedeni, denetim elemanlarının sayısının yetersiz oluşu.
49-Kurumlar vergisi kanununa göre, faizsiz kredi verenlere ödenen kar payları indirilebilecek giderlerden biridir.
50-Danıştay, düzenleyici işlemlerin iptal davalarında bir üst derece mahkemesi olarak görevlidir.
51-Vergide müteallik hesaplarda veya vergilendirmelerde yapılan hatalar yüzünden haksız yere fazla veya eksik vergi istenmesi veya alınması halinde, düzeltmeye başvurulur.
52-Borçlu mal bildiriminde bulunmussa, ihtiyatı hacze gidilemez.
53-Gelir vergisi kanununun ikametgahi Türkiyede bulunanları Türkiyede yerleşmiş kabul etmesi tam mükellefiyet kavramının bir gereğidir.
54-Adi şirketler, kazancı ticari kazanç olarak vergilendirilmez.
55-Bakkallar serbest meslek erbabı değildir.
56-İskontolar, katma değer vergisi matrahına dahil edilemez.
57-Borçlunun mallarını kaçırması tehlikesi
olduğu durumlarda , ihtiyatı hacize başvurulur.
,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
58-Kurumlar vergisi mükelleflerinde tam ve dar mükellefler ayırımı, Kanuni ve iş merkezlerinin Türkiye de bulunup bulunmadığına bakılarak yapılır.
59-Menkul kıymetler yatırım fonu bankalar tarafından kurulur.
60-Kurumların geçmiş yıl blançolarına göre meydana gelen zararlarını en fazla 5 yıl içinde matrahtan indirim konusu yapabilirler.
61-Şirketlerin genel kurul toplantıları, hesap döneminin kapanışını takip eden 3 ay içinde yapılır.
62-Geçmiş 5 yılın zararları, kurum kazancından gider olarak indirilir.
63-Kurumlar vergisi mükellefleri, kurum kazaçlarını bilanço esasına göre tesbit etmek zorundadır.
64-1.Tip yedek akçenin oranı % 5
65-Özel hesap dönemi 1 haziran da başlayan kurumlar beyanlarını ertesi yılın eylül ayında verirler.
66-Hesap dönemi takvim yılı olan kurumlar beyannamelerini ertesi yılın nisan ayında verirler.
67-Kurumlar vergisi ile gelir vergisi kesintisinin vergi dairesine bildirilmesinde kullanılan beyanname muhtasar beyannamedir.
68-Kurumlar vergisimükelleflerine uygulanan geç.ci vergi oranı %20
69-Bir mal üzerindeki tasarruf hakkının malik veya onun adına hareket edenlerce , alıcıya veya onun adına hareket edenlere devredilmesine TESLİM denir.
70-Veraset ve intikal vergisi 3 yılda 6 eşit taksitle ödenir.
71-Traktör, motorlu taşıtlar vergisinin konusuna girmez.
72-Motorlu taşıtlar vergisinin ödendiği taksit dönemleri Ocak-Temmuz aylarıdır.
73-Türkiye sınırları dışında kalan binalar, emlak vergisinin konusuna girmez.
74-Emekliler, sahip olduklşarı tek konut için emlak vergisi ödemezler.
75-Müşterek malikler,emlak vergisinden zincirleme sorumludur.
76-Sürekli olmayan işler sonunda elde edilen gelir, net artış teorisidır.
77-Telif hakkında %17 oranında vergilendirilir.
78-Emsal kira bedeli % 5
79-Bağış ve yardımda indirilecek oran % 5 , Olagan üstü bölge % 10
80-Tarhıyat türleri:Beyan.basit usul, ikmalen,resen , idarece.
81-Muhtasar beyanname ertesi yılın 20 si akşamına kadar verilir.
82-Birleşmede tasfiye hükümlerü uygulanır.
83-Geçici muafiyet 5 yıl süreli ¼ oranındadır
84-Kurumlar vergisi sabit oran%33
85-Kendi arazisını orman yapan 50yıl muaftır.
86-Arsa vergi oranı binde 3, belediye sınırlarında binde 6
87-Yarıcını geliri, gayri menkul sermaye iradıdır.
88-Kara % 12 hava % 5 deniz %15 oaranları.
,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
89-Bir anonim şirketinin kurulması için konulacak en az sermaye tutarı 50.000 YTL
90-Ticari kazanç elde edenler, kazanç elde etmese bile beyanname vermek zorundadır.
91-Resen tarhıyat; vergi beyannamesi kanuni süresi geçtiği halde verilmemisse resen tarhiyat işlemi yapılır.
92-Gayri menkul sermaye iradlarında götürü gider indirim oranı % 25
93-Birinci sınıf tüccar, işletme hesabı esasına göre defter tutan tüccarlardır.
94-Üzerine vergi borcu düşen gerçek veya tüzel kişilere mükellef denir
,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,.95-Kurum kazancı gerçek usulle tesbit edlir.Genellikle kuıumlar bilanço esasına tabidir.Kurumlar vergisi, kurumların safi kazançları üzerinden hesaplanır.Kurumlar vergisine tüzel kişiler birinci sınıf tüccar olarak kabul edilir
96-Kurumların ar-ge harcamalarının % 40 indirim konusu yapabilir.
97-Sigorta şirketleri, riyazi ihtiyat ayırmak zorunda.
98-İşletme hesabına göre defter tutmak isteyen kurumlar maliye bakanlığından izin alırlar.
99-Yabancı ulaştırma kurumlarının matrahı oluşturacak safi kurum kazancı Türkiye de elde edilen hasılata ortalama emsal oranlarının uygulanması ile hesap edilir.
100-Kurumlar vergisine tabi bir kurum şekil değiştirirse devir ile ilgili hükümler uygulanır.
101-Kurumlar vergisi Nisan temmuz ve ekim aylarında olak üzere üç eşit taksitle ödenir.
102-1999 sonrası kurumlar vergisinin oranı %30
103-Hesap dönemi takvim yılı olan kurumların beyanları ertesi yılın nisan ayında ödenir.
104-Kurumlar vergisinde normal durumda hesap dönemi, Takvim yılıdır.(12 ay)
105-Kurumlar vergisinin oranı %20
106-Kar dağıtım sırasında şirketler, safi karın % 5 ini 1.tertip yedek akçe 2.tertip olursa %10 yazmak zorundadır.
107-kurumlar vergisi beyanname verilen ayın sonuna kadar ödenir. 1 taksitle nisanın 25. akşamına kadar ödenir.
108-Dar mükellef kurumlara sağlanan gelir türlerinden zirai kazançlar kurumlar vergisi kesintisine tabi değildir.
109-Kaynakta kesilen vergiler vergi dairesine vergilendirme dönemini izleyen ayın 20. günü akşamına kadar bildirilir.
110-Geçici vergi beyannamesi bilanço dönemini takip eden 2. ayın 10. günü akşamına kadar verilir ve vergi ayın 17.günü akşamına kadar ödenir.
111-İntikal vergisinin konusu , karşılıksız olarak intikal eden gayri menkul mallardır.
112-Murisin belgeye bağlanmış borçları ile vergi borçları veraset ve intikal vergisi matrahından indirilir.
113-Limited şirketler, veraset ve intikal vergisinden muaf değildir.
114-Motorlu taşıtlar vergisinde mükellefiyet kayıt ve tescil ile başlar; kayıt ve tescilin silinmesi ile sona erer.
115-Emlak vergisi 1970 yılında kabul edilmiştir.
116-Emalk vergisinin hasılatının tahsil ve yönetimi belediyelere bırakılmıştır.
,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
117-Gelir vergisinin konusu, gerçek kişilerin bir takvim yılında elde ettikleri kazanç ve iradların safi tutarıdır.
118-Gelir vergisi kanununa göre kazanç ve iradları ticari hazanç, zirai kazanç, serbest meslek kazancı, ücret, menkul sermaye iradı ve diğer her türlü kazanç ve iradlar olarak 7 başlık altında toplanmaktadır.
119-Gelir vergisi kanununun anılan yedi kazanç ve irad türünde genel olarak net artış teorisini benimsediği görülür.
120-Gelirin 5 özelliği vardır:Buna göre gelir kişiseldir,yıllıktır,gerçektir,safidır ve harcama ve tasarrufların toplamıdır.Gelir vergisi mükellefleri, vergi konusu açıklanırken belirtildiği gibi, gerçek kişilerdir.
121-Vergi mükellefiyeti;Tam ve dar mükellefiyet olarak iki bölümde incelenebilir.
122-Ticari kazanç, her türlü ticari ve sınai faaliyetten doğan kazanç olarak tanımlanmıştır.Ticari kazancın gerçek usulde tesbiti bilanço veya işletme esasına göre yapılır.
123-Yatırım indiriminden tam ve dar mükellefler, adi şirketler, kollektif şirketler, adi komandit şirketler, anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler ve
kooperatifler yararlanabilir.Yarırım indirim oranı %40, değeri 5 milyar lirayı aşan demirbaş , araç ve gereçler yatırım indiriminden yararlanır.
124-Tüzel kişilerin gelirleri kurumlar vergisine tabidır.
125-Kollektif ve adi komandit şirketler tüzel kişilik herhangi bir vergiye tabi değildir.Kazançları ticari kazançtır.Komanditer ortağın elde ettiği gelir menkul sermaye iradıdır.
126-Tam mükellefin elde ettiği tüm gelirler vergilendirdirilir.İhracat istisnası,diplomat ve ücret istisnası yoktur.Sergi ve fuarlarda ki satışlar vergiye tabidır.Sakatlık , sigorta primlerini indirme hakkı vardır.
127-Dar mükellef,sadece türkiye de eltiği geliri vergilendirilir.İhracat istisnası, diplomat muaflığı ve ücret istisnası vardır.Segi ve fuarlardaki satışlar vergiye tabi değildir.Sakatlık indiriminden yararlanamaz.
128-Tam mükellefler için şahsilik ilkesi(kişisellik ilkesi) geçerlidir.
129-Dar mükellefler için mülkilik ilkesi geçerlidir.
130- Bedelsiz elde edilen gelirler net artış teorisine, üretim faktörüne bağlı olarak elde edilen gelirler kaynak teorisine göre gelir sayılırlar.
131-Emek faktörüne bağlı olak elde edilen gelirlere ücret denir.
132-Sermaye sektörüne bağlı olarak elde edilen gelir türüne menkul sermaye iradı denir.
133-Her türlü ticari ve sınai faaliyetlerden doğan kazançlar ticari kazançtır.
134-Basit usule tabi mükellefler defter tutmazlar.Basir usulun gerçek usulden farkı defter tutmamasıdır.
135-Belirli özellikleri taşıyan ticaret ve sanat erbabı gelir vergisinin dışında tutulmuştur.Buna esnaf muaflığı denlmektedir.
136-Zirai kazançtan doğan kazanç zirai kazançtır.Zirai kazançlar gerçek usul ve bunun dışında kalanlar olamakm üzere iki usulde tesbit edilebilir.Bilanço esası- işletme hesabı olmak üzere iki başlık altında incelenebilir.Hayvan ürünlerinde %2, zirai ürünlerde %4 stopaj yapılır.
137-Serbest meslek erbabı, serbest meslek kazanç defteri tutar.
138-İşverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığında verilen para ve ayınlara ücret denir.
139-Bina ve arazilerin dışında mal ve haklara uygulanan emsal kira beldeli % 10 dur.Gayri menkul sermaye iradının tesbitinde, emsal kira tayini için binanın vergi değerinin %5 i esas alınır.
140-Yatırım indiriminden zirai,ticari ve menkul sermaye iradı yararlanır.
141-Münferid beyannameyi dar mükellef verebilir.
142-Kara ulaştırmalarında emsal oaran %12 dir.
143-Ticari ve zirai kazançlarda uygulanan yatırım indirimi 2006 yılında yürürlükten kaldırılmıştır.
144-Doktorların serbest meslek kazanç defteri yerine tuttukları deftere,protokol defteri denir.
145-Gayri menkul sermaye iradında tevkifat oranı %20
146-Veraset ve intikal vergisinde , borçlar mal kavramı değildir.
147-İskonto, Katma deger vergi matrağına dahik edilmez.
148-Ölüm halinde yıllık gelir vergisi beyannamesi , ölümü izleyen 4 ay içinde verilir.
149-Vergi levhası her yılın mayıs ayı sonuna kadar tasdik ettrilip asılması zorunludur.
150-Emlak vergisinde , emlakların vergi değerlerinin takdiri 4 yılda bir yapılmaktadır.
151-Fuar, panayırda muafiyet süresi 10 yıl
152-Adi komandit şirketin komandit ortağı kollektif şirket ortağına benzer
153-Tahkim işleri nedeniyle hakemlere yağpılan ödemeler ücret sayılmaz.
154-Tasfiye karı, tasfiye durumundaki bir kurumda vergi matrahını oluşturur.
155-Banka ve sigorta muamele vergisi,KDV nin yürürlüğe girmesiyle birlikte uygulamadan kalkan vergilerden biri değildir.
156-Tercüme, serbest kazançlarında telif kazancuı istisnasının konusuna girmez.
157-Hisse senedi, GVK na göre gayri menkul olarak kabul edilmez.
158-Bisiklet, motorlu taşıtlar vergisine tabi değildir.
159-Birleşmede , tasfiye zorunludur.
160-Ödenmiş sermaye üzerinden tertip kar payı ayrılır.
161-Birleşme yoluyla varlığı sona eren kurumun mal varlığı, emsal bedele göre değerlenir.
162-Panelvanlara ait vergileme ölçü ve hadleri, 2 sayılı listede yer almaktadır.
163-Serbest meslek faaliyetinin özellikleri;Faaliyetin bağımsız olması, şahsi sorumluluk altında yapılması, uzmanlığa dayanması, faaliyetin sürekli olası.
164-Yeni işe başlayan basit usulde vergilendirilir.
165-Doktor, gümrük komisyoncuları, dava vekilleri, konser veren müzik sanatçıları serbest meslek erbabıdır.
166-2.ci sınıf tüccar yatırım indiriminden yaralanamaz.
167-Yapılan yatırım indirim oranı yapılan yatırım tutarı üzerine yapılır.
168-Mal ve hizmetlerin olduğu gibi veya şeklini değiştirerek satılmasında elde edilen kazanca, ticari kazanç denir.
169-Diğer kazanç ve iradlar, kaynak teorisine göre gelir sayılmaz.
170-Türkiyede ikametgahı olanlar tam mükelleftir.
171-Ticari kazancın saptanmasında devlet tahvili saklaması için ödenen kasa gideri olarak indirilmez.
172-Cumhuriyetin döneminde ilk olarak 1926 yılında kazanç vergisi kanunu ile gelir üzerinden vergileme yapılmıştır.
173- Kurumlar vergisi mükelleflerinde , tam ve dar mükellef ayırımı Kanuni ve iş merkezinin Türkiye de bulunup bulunmadığına bakılarak yapılır.
174-Komandite ortağın kar payı, menkul sermaye iradi sayılmaz.
175-Telif hakları kira bedeli, menkul sermaye iradi değildir.
176-Bilanço esasına göre zirai kazancın tesbit işelemi:
(Dönem sonu öz sermayesi-Dönem başı öz sermayesi)-Eklenen değer (artı) çelilen değer.
177-Haklar kiralanması halinde götürü gider indirimi uygulanmaz.
178-Serbest meslek kazancının genel olarak tesbit yöntemi, gercek usuldur.
179-Özel hastahanelerde çalışan doktorun elde ettiği kazanç , ücrettir.
180-Ziraaatla uğraşan kollektif şirket ortaklarının geliri, ticari kazanca göre vergilendirilir.