Göktürk Kentleri

tarafından **İlteriş Kağan** Salı 24 Ocak 2012 - 7:14

GÖKTÜRK KENTLERİ

GÖKTÜRKLER'in bir imparatorluk olarak tarihin karşısına çıktıkları (552) dönem öncesine ilişkin kaynakların yetersizliği nedeniyle, Moğol soylu Avarlar'ı (Apar) yenik düşürerek tarihten silmiş olmalarından önceki durumları, daha açıklığa kavuşmuş değildir.
Şu var ki, sosyal, kültürel ve ekonomik konularda, savaş alanında saptanan üstünlükleri 193 yıllık bir dönemde elde etmiş olmaları, kuşkusuz olanak dışıdır.
Bir uygarlığın en belirgin örneklerini ve her alandaki üstün başarılarını, ulusal bilinçle güçlenmiş sosyal yaşamlarını, egemen bir imparatorluk kuruluşunu sürekli kılan gücü, çok daha gerilerde aramak zorunluluğu vardır.

Belgelerin yetersizliğine rağmen görünen odur ki, Göktürkler tarihin karşısına çıktıkları dönemden başlayarak yerleşik toplumsal yaşam sürmüş, bayındır ve uygar kentler kurmuşlardır. Bu çağda açılmış sulama kanallarından birçoğu, yakın zamanlarda Rus arkeologlarca bulunmuştur. Bunlardan biri "Tötö Kanalı"dır. 10 km. uzunluğundaki bu kanal, Rus arkeologlara göre, büyük zorluklar gösteren kayalık bölgede açılmış, yüksek bir matematik bilgisiyle yapılabilecek bir su dağıtım şebekesinin de kanala bağlanmış olduğu görülmüştür.

Sovyet yöneticileri, 1935 yılında bu bölgeyi sulamak için kanal açmak istediklerinde, bilimsel incelemeler sonunda, Göktürkler'in 1500 yıla varan bir geçmişte oluşturdukları kanaldan daha iyi ve daha yetkinini yapmaya imkan olmadığı kanısına vararak, Göktürk kanalını yenilemişlerdir. Göktürkler bu bölgede, çağın en ileri tekniğini uygulayarak ziraat yapıyor, ürün elde ediyorlardı.

Rus arkeologlarınca yapılan kazılarda, Göktürk kentlerinin bir bölümü bulunmuştur. Günümüzde bir Kırgız ülkesi olan İsık Gölü yöresinde, Barshan kentinin kalıntıları ortaya çıkarılmıştır. Daha sonra, Tanrı Dağları'nın kuzey yöresinde Göktürkler'e ait Çargelan, Çumgal, At-baş, Çaldıvar, Şirdak-Beğ ve Mana-keldi kentleri bulunmuştur.
Göktürkler döneminin ünlü başkenti Ötüken kentinin kalıntısı daha bulunamamışsa da, yakın bir gelecekte, onun ve daha başka Göktürk kentlerinin ortaya çıkarılacağı kesindir denilebilir.

Kaynakça
Kitap: GÖKTÜRK İMPARATORLUĞU TARİHİ
Yazar: ALİ KEMAL MERAM