Bugün Bosna'daki et ithalatının altından ne çıktı

[İlteriş Kağan]

Bosna-Hersek’ten 15 bin ton büyük baş hayvan etinin sıfır gümrükle alındığının açıklanması kafalarda soru işaretleri oluşmasına neden oldu.

23 Temmuz’daki resmi gazetede Bosna-Hersek’ten 15 bin ton büyükbaş hayvan etinin ithal edileceği açıklandı. Bu yıl sonuna kadar yapılacak ithalatın nedeni olarak ise, Bosna-Hersek de Mayıs ayında yaşanan sel felaketi gösterildi.

1990'lı yılların başında "Bosna-Hersek'e yardım" denilerek İslamcı kanat büyük bir yolsuzluğun içine girmişti. Bugün ise Bosna - Hersek'ten yine kafaları karıştıran et ithalatı yapılması "acaba 1990'lı yıllardakine benzer bir dolap mı dönüyor?" sorularına neden oldu.

Konuyla ilgili Çapar Kanat’ın yazısı şöyle:

23.07.2014 tarihli Resmi Gazete’de 13.05.2014 tarihinde Bosna-Hersek’te yaşanan sel felaketi nedeniyle anılan ülkeye ekonomik destek sağlamak amacıyla 15.000 ton büyükbaş hayvan etinin(taze veya soğutulmuş, dondurulmuş) sıfır gümrükle 31.12.2014 tarihine kadar ithal edilmesi için Et ve Balık Kurumuna tarife kontenjanı tahsis edildiği kararı yayınlandı.

2013-Aralık-2014 Şubat ayı arasında döviz fiyatlarında yüzde 30 oranındaki artış ithal yem girdisi fiyatlarını da artırmış bu da dolayısı ile canlı hayvan beslenme fiyatlarını yukarı çekmişti. Canlı hayvan fiyatları yurt içinde bu yüzden artsa da Et Süt Kurumu (EBK) besicilerden aldığı fiyatı artırmayınca besicilerde EBK’na değil piyasaya canlı hayvanları satmaya başlayınca EBK kendi bayilerinin Ramazan ayında artan et ihtiyacını tedarik edemez olmuştu. Bunun üzerine gümrük vergilerinin sıfırlanarak canlı hayvan ithalatının önünün açılacağı konuşulmaya başlanmıştı.

50-200 aralığında büyükbaş canlı hayvan besleyen küçük besiciler olası canlı hayvan ve et ithalatına karşı çıkarken Banvit gibi 1000-5000 aralığında büyükbaş canlı hayvan besi sahipleri ise besilik canlı hayvan ithalatını yapılması gerektiği savunmakta idi.

GEÇMİŞTEKİ CANLI HAYVAN İTHALATI

2010 Nisan-2012 Aralık tarihleri arasında Türkiye tarihinin en büyük canlı hayvan, kesilmiş et ithalatı yapılarak hayvancılık sektörüne büyük darbe vurulmuştu.! 2010 Nisan ayında da o zamanki adı EBK’ya sınırlı tonajda, gümrüksüz et,canlı hayvan ithal etme yetkisi verilmişti. Et fiyatlarının düşmemesi karşısında Müsiad (Müstakil İşadamları Derneği) iktidara baskı yaparak 2010 Ağustos ayında özel firmalarında sıfır gümrükle canlı hayvan, et ithalatı yapmalarını sağlamıştı. Ne yaman bir çelişki idi ki Türkiye hem canlı hayvan, et ithal ediyor hem de hayvancılığa hayvan başına üretim, çiğ süt üretim desteği veriliyordu. 2002 yılında 80 milyon TL’lik teşvikle hayvancılık yönetilebilir halde iken 2013 yılına gelindiğinde 1,7 milyar destek ile sektör yönetilemez hale gelmişti.

İşte görüldüğü gibi yine ülkemiz et ithal eder konuma düşürüldü!

TUHAF BİR ET İTHALATI

Bosna Hersek’ten 31.12.2014 tarihine kadar yani 5 ay içersinde 15 bin ton taze/dondurulmuş et ithalatındaki miktarın 15 bin ton olması Bosna-Hersek için tuhaf bir miktar.

BOSNA-HERSEK 15 BİN TON SIĞIR ETİNİ KARŞILAYABİLİR Mİ?

Bosna-Hersek İstatistik Ajansı’nın verilerine göre, ülkenin sığır eti üretimi 2007 yılında 23 bin 809 ton, 2008 yılında ise 26 bin 335 tondur. 2007-2008 yılı için bir yıllık üretim artışı yüzde 9.

Bu rakamlar dikkate alındığında ülkenin sığır eti üretimi yıllara göre şöyle sıralanıyor:

2009 - 28 bin 708 ton

2010 – 31 bin 291 ton

2011 – 34 bin 107 ton

2012 – 37 bin 136 ton

2013 – 40 bin 521 ton ve

2014 – 44 bin 167 ton sığır eti üretebileceği tahmin ediliyor.

Et ve Süt Kurumu’nun Bosna-Hersek’ten 5 ayda ithal edeceği et miktarı ise 15 bin ton olaraık açıklandı. Yani ülkede 1 yılda üretilecek et miktarının 3’te 1’ini Türkiye alacak. İşte kafaları karıştıran nokta tam da burada başlıyor. Bosna-Hersek et üretiminin 3’te 1’ini Türkiye’ye ithal etmesi demek, o ülkedeki et fiyatlarını alt edecek bir rakam.

ÖYLE İSE NELER OLACAK

Biz bu filmin aynısını 2010-2013 canlı hayvan ithalatında görmüştük. Deli dana hastalığından dolayı, Almanya ve Fransa’dan ithal izni verilmeyip Macaristan vb. ülkelerden ithal izni verilince Türkiye’deki et ithalat firmaları Macaristan’ı mesken tutmuşlar, bu ülkeden ithalat artınca fiyatlarda artmıştı. Bunun üzerine Alman ve Fransız Canlı hayvanları Macaristan’a ithal edilerek orada menşei şahadetnameleri, kulak küpeleri değiştirildikten sonra Türkiye’ye sevk edilmeye başlanmıştı.

Bosna-Hersek’te de benzeri olacak. Kesilmiş ette menşei değişikliği daha kolay olacak.

Et ve Süt Kurumu’nun veterinerleri bizzat Bosna-Hersek mezbahalarında kesimin başında bile dursa çözüm değil. Et ve Süt Kurumu Bosna Hersek’ten ithalatı başlatınca fiyatlar yükselecek. Türkiye’de et, canlı hayvan ithalatı yapılsın diyen firmalar,lobiler Bosna-Hersek’i mesken tutup yine Almanya , Fransa’dan ithal edecekleri ve menşei, kulak küpelerini değiştirecekleri canlı hayvanları Bosna Hersek’te kesilmek üzere Et ve Süt Kurumu’na sunacaklar.

Çözüm ülkede üretmek, ülke çiftçisine ürettirmektir.

Bosna-Hersek e ‘yardım’ algısı ile yardımseverlik algısı yaratalım derken Bosna –Hersek çiftçisi değil yine batılı ülkelerin çiftçileri kalkındırılmış olacaktır.

Üretimde girdinin fiyatı artıyorsa çıktının da fiyat artar. İster hayvanların, isterse insanların yediği gıdalar artık ucuz olamaz. Türkiye gıda üretmeyip ithal etmeye kalkarsa bugünün dış dünyasındaki ‘ucuz gıda’ da pahalılaşmak zorundadır.

Çapar Kanat